Barok, 17. yy’daki sanat ve mimariye verilen isimdir.
Roma’da doğup Katolik ülkelerde gelişti.16. yy’da canlılığını kaybeden maniyerizmin canlı ve dinamik üslubunu, Rönesans’ın vakur ve ihtişamlı üslubuyla birleştirdi. Bu üslup günün dini olaylarıyla bağlantılı olarak Katolik kilisenin çalışmaları için çaba gösterdi. Kilise sanatın gücünü kullanmak için sanata ve sanatçıya destek verdi. Ama barok sanatında dinsel etkenlerden çok Fransa’nın klasikçi anlayışı ve Hollanda’nın natüralizmini içinde barındırıyordu.
17.yy da birçok ülkede din sanatın merkezinde olmasına rağmen diğer konular önem kazanmaya başladı. Bunlar arasında portreler, peyzaj, mitolojik temalar vardı. Çoğu ülkede Katolik süslemeler olarak var olurken, Protestan olan kiliselerde çok etkili olmamıştı. İtalya, Avrupa’daki sanata tıpkı Rönesans’ta olduğu gibi önderlik etmişti.
Barok’un temellerini Caravaggio ve Annibale Caracci resim alanında 1600’lü yıllarda Roma’da atmışlardı. Gianlorenzo Bernini heykel sanatını yeniden gündeme getirdi. Avrupa’nın her yerinden sanatçılar iş bulmak için Roma’ya akın ettiler; bazıları buraya yerleşti. Bazıları da ülkelerine dönerek barok tarzı yaygınlaştırmışlardı.
17. yy’da güç kazanan Fransa sanat alanında İtalya’nın önüne geçerek sanat merkezi durumuna geçti. İtalya’da sanatın merkezi din iken Fransa’da kralı yüceltmek için kullanılıyordu. Cladue ve Nicolas Poussin Roma’da çalışan Fransız ressamlar olup, Fransız sanatında etkiliydiler.
İspanya sanat alanında 17. yy’da verimli bir dönem yaşıyordu. Bu dönem barok üslubun dinsel yapısına çok uygundu. Buna rağmen Diego Velazquez portre yapıyordu.
Hollanda ve Flanders sanat alanında birbirlerine benzemelerine rağmen, Flanders’de konular dinsel iken Hollanda’da dini konular ilgi görmüyordu. Peter Paul Rubens, Flaman sanatına egemen olup eserleri samimiydi. Rembrant’ta ışığın ressamı olarak Barok sanatında yerini alıyordu ama diğerleri kadar etkili değildi.
İngiltere’de ise bu yıllarda sanatçı çok azdır bundan dolayı da yurtdışından ülkeye sanatçı getiriyorlardı. Bu sanatçılardan Rubens ve Anthony Van Dyck sarayın baş ressamlarıydı.
Barok resminde, üniversal ışık yerine tek noktadan gelen ışığın aydınlığında; üçgen kompozisyonlar yerini dağınık diyagonal kompozisyonlara bırakırken, kapalı kompozisyon terkediliyor, açık kompozisyonlar yapılmaya başlanıyor, resmin yüzeyi ayrıntılara bölünüyordu. Anatomi en küçük ayrıntısına kadar işleniyor, kas yapıları ön plana çıkıyordu. Vücut hareketleri abartılıyor, ipekli kumaşlar, boya, peruka ve dans gibi dünyevi konular resmediliyor, manzaralar doğadan çalışılıyordu. Ten rengi kullanılmaya başlanıyor ve kompozisyonlar hikâye anlatımına dönüşüyordu.
Michelangelo Merisi da Caravaggio
(29 Eylül 1571 - 18 Temmuz 1610)
Sıkıntılı ve kısa süren yaşamı boyunca İtalyan sanatının önemli ismi olmuştur. Roma sokaklarında gezen gerçek insanları resmetmeden önce dinsel konulara ağırlık veriyordu. Ama daha sonrasında dini dünyevileştirdiği için eleştirilere tabii tutulmuştur. Işık-gölge zıtlığını kopya etse de diğer sanatçılar, duygusal içtenliğine ve ihtişamını taklit edemediler.
Eserlerinden bazıları: Holofernesin başını kesen Judith, Vaftizci Yahya’nın boynunun vurulması
Gian Lorenzo Bernini
(7 Aralık 1598 - 28 Kasım 1680)
Barok sanatını somutlaştıran, dini duyguları yansıtan aynı zamanda portreler yapan bir sanatçıydı. Roma’nın önde gelen sanatçısı olarak papalara hizmet etti
Eserlerinden bazıları: Aziz Teresa’nın Vecdi, Apollon ve Daphne
Nicolas Poussin
(15 Haziran 1594 - 19 Kasım 1665)
17. yy en önemli Fransız ressamı olup, Roma’da çalışmıştır. Fransız sanatçıları çok etkilemiştir. Filozof ressam olarak anılır. Kendini destekleyenler için çalışmalar yapmıştır
Eserlerinden bazıları: Phocionu külleri ve peyzaj
Diego Rodríguez de Silva Velázquez
(6 Haziran 1599 - 6 Ağustos 1660)
İspanyol sanatının altın çağının altın gibi değerli sanatçısıdır. Ömrünün çoğunu Kral Philip’in yanında geçirdi. Kraliyet ailesinin portrelerini yaptı. Zengin boya dokusu ve ışıldayan renkleri var olup ileride Manet’i etkileyecektir
Eserlerinden bazıları: Lasmeninas
Peter Paul Rubens
(28 Haziran 1577 30 Mayıs 1640)
Ressamların prensi ve prenseslerin ressamı olarak anılıyordu. Kuzey Avrupa’nın en önemli barok sanatı temsilcisiydi. Aile üyelerinin portrelerini ve görkemli mitolojik konuları resmediyordu. Diplomat olarak İngiltere ve İspanya arasında barış elçiliği yaptı.
Eserlerinden bazıları: Leucippus un kaçırılışı
Rembrandt Harmenszoon van Rijn
(15 Temmuz 1606 - 4 Ekim 1669)
Ağırlıklı olarak portre çalışmasına rağmen mitolojik ve dini konuları da resmetmişti. Kendi atölyesinde kendisi sipariş alarak çalışıyordu. Işığın ressamı olarak anılacaktı daha sonraları. Gravür ustasıydı.
Eserlerinden bazıları: Otoportre
Johannes ya da Jan Vermeer
(31 Ekim 1632 - 15 Aralık 1675)
Gizemli, huzurlu, tabloları vardır. Genelde ev içinde geçen konuları resmederdi, hayatı hakkında çok fazla bir şey bilinmemesine rağmen birçok sanatçı gibi borç, içinde 43 yaşında ölmüştür.
Eserlerinden bazıları: Sütçü kız
