Dinsel İnanış ve Toplumsal Kimlik

ADALAR’DA İKAMET EDENLERİN DİNSEL İNANIŞLARI VE TOPLUMSAL KİMLİK ALGILARI

“Adalıların sadece %4’ü Adalar doğumlu”, “Adalar 68 il ve ülkeden göç almış” ve “Adalar’a neden yerleştim” başlıklı  haberlerimiz, başta Adalar’da yaşayanlar olmak üzere mekan üzerine çalışanlar için önemli veriler sunmaya ve aynı zamanda şaşırtmaya devam ediyor.

Adalar Vakfı tarafından Avrupa Birliği ve TC Hükümeti ortaklığıyla yapılan “Türkiye’de Kent Müzeciliği’ne Giriş” isimli büyük bir projenin bir parçası olan ve “Adalar’a Göç Araştırması: Adalar’da Yaşayanlar ve Yaşamları üstüne…” başlığını taşıyan araştırma, Türkiye’nin önde gelen sosyologlarından Prof. Dr. Belma Akşit ve  Prof. Dr. Bahattin Akşit yönetiminde gerçekleştirilmişti. Nisan-Mayıs 2012 tarihlerinde yapılan, 4 adada 540 haneyi ve Adalar nüfusunun %12’sini kapsayan ve yüzyüze görüşmelerle gerçekleştirilen bu kapsamlı araştırmanın sonuçları,  Adalı Yayınları tarafından yayınlanan “Adalar’a Göç Bağlantıları” kitabında toplandı.

Adalı sitesinde parça parça yayınlama sözü verdiğimiz araştırmanın dördüncü başlığı “Adalıların dinsel inanışları ve toplumsal kimlik algıları” üzerine. Aslında araştırmanın bu bölümü, bugüne kadar yayınladıklarımızdan farklı olarak, yanıtlanmaktan kaçınılabilecek ama çok önemli sorular içeriyor. Özellikle “toplumsal kimliğinizi öncelikli olarak nasıl ifade edersiniz” sorusu…

Araştırmanın yorumunda da görüleceği gibi, bu soru 540 hanenin azımsanmayacak bölümü tarafından ya anlaşılamamış, ya da yanıtlanmamış. Buna rağmen, verilen yanıtların yapılacak değerlendirmeler için anlamlı olduğunu da not edelim.

Araştırmanın ilgili bölümünü, ilgili tablo ve grafikleri yayınlıyoruz:

ADALAR’DA İKAMET EDENLERİN DİNSEL İNANIŞLARI 

Tablo 1 ile Grafikler 1 ve 2 Adalar’da oturanların mensup oldukları dinsel inanışları gösteriyor. Adalar’ın geçmişi ile ilgili olarak birçok gözlemcinin nostaljik bir şekilde belirttiği bir çok dinsel inanışa mensup olma olgusu, yani dinsel-kültürel çoğulculuk çok azalmış durumda. Adalar’da oturanların büyük çoğunluğu (%84,2) İslam dinine mensup. Adalar’dan üçünde bu oran %88-89 düzeyinde. Sadece bir adada, Kınalıada’da, Müslümanların oranı 56,2 Hıristiyanların oranı %38,4 olmakta ve geçmişteki duruma biraz benzeyen bir dağılım sergilemekte. Adalar toplamında Hıristiyanlık %8,8 düzeyinde, Yahudilik ise %0,8 (binde sekiz) düzeyinde. Katılımcıların %2,8’i Deist-Agnostik-Ateist olarak kodlanabilecek cevaplar vermiş.

Ki Kare=113,87  P<0,000

Grafik 2: Adalar’da oturanların Adalar’a göre mensup olduğu dinsel inançlar

Adalıların toplumsal kimlik algıları

Adalar’da oturanların kendilerini ait hissettikleri toplumsal kimliklerin toplam olarak ve Adalar’a göre dağılımları Tablo 2 ile Grafikler 3 ve 4’de gösteriliyor. Bu soru açık uçlu bir soru olarak soruldu ve kategorilere ayırma kodlama sırasında gerçekleştirildi. Soru şöyle: “Mensubiyet veya aidiyet hissettiğiniz toplumsal kimlikler hangileridir?”. Toplam örneklemin %29,5’i bu soruyu anlamamış veya cevap vermekten kaçınmıştır. Cevap vermekten kaçınma Büyükada’da %43,3 gibi çok yüksek bir yüzdeye ulaştı. Toplam örneklem içinde toplumsal kimliğini “Türk” olarak cevaplayanlar %38 . Heybeliada’da bu oran %64,5 ve Kınalıada’da %47,3 . Toplumsal kimlik olarak “Müslüman cemaatler ve tarikatlara” mensup hissedenlerin yüzdesi toplam örneklemde %7, Büyükada’da %8,1 ve Heybeliada’da %9,7 . Diğer iki adada yüzdeler daha düşük. Toplamda %7 çıkan bir diğer toplumsal kimlik “dünya insanı” kimliğidir. Bu kimliğe sahip olanların yüzdesi en düşük olan %1,1 ile Heybeliada ve en yüksek olan %12,1 ile Kınalıada. “Alevi” kimliği toplamda %5,1 olurken Burgazada, %15 ile en yüksek yüzdeye çıkmış olup Heyebeliada bu kimliği belirten hiç olmadı. Toplumsal kimlik olarak “Hıristiyan cemaatlere” mensup hissedenlerin oranı %4,2. Bu oran Kınalıada’da %18,9 olurken diğer Adalar’da düşük yüzdeler ortaya çıkıyor. “Sol siyasal hareketlere” mensup hissedenlerin oranı %3,2 olup %13,3 ile en yüksek yüzdeye Burgazada’da çıkıldı. Toplumsal kimlik olarak kendisini “Kürt” olarak tanımlayanların oranı %2,7; Heybeliada ve Burgazada’da bu kimliği belirten hiç çıkmazken Kınalıada’da bu oran %6,8 ve Büyükada’da %3,2 . Toplumsal kimlik olarak bir “aile”ye mensup hissedenler Büyükada ve Heybeliada’da olup toplam içindeki oranı %3. 

 Ki Kare=185,69      P<0,000

Grafik 3: Adalar’da oturanların mensup olduğu toplumsal kimlikler

Grafik 4: Adalar’da oturanların Adalar’a göre mensup olduğu toplumsal kimlikler