change.org’da “İstanbul Boğazı’nda gırgır avcılığı yasaklanmalı” adlı bir kampanya başlatılmıştı. Bu kampanyanın ilerleyen günlerinde Slow Food, Fikir Sahibi Damaklar “Lüferde avlanma alt boyu neden en az 27 cm olmalı?” adlı bir açıklama yayınladı. Açıklama önemli ve aydınlatıcı bilgiler içeriyordu. Bu nedenle Adalı okurlarıyla paylaşmak istedik:
“Ava tabi olan bir canlının soyunun devamı, her vicdan sahibi söyleyecektir, avlayanın sorumluluğundadır. Bu bağlamda lüferin sularımızdaki varlığını korumak, onun yok olmasına mani olmak da bizlerin sorumluluğu. Sürdürülebilirlik hususunda FAO (Birleşmiş Milletler, Gıda ve Tarım Organizasyonu) bazı kriterler belirlemiş, yol gösterici olsun diye. Bu kriterlerin en temel olanı, her canlıya en az bir kez üreme fırsatı vermek. Üreme olgunluğu balıkta boy ile tayin ediliyor. Bu nedenle balık ağlarının “göz açıklığı” sürdürülebilirliğin yasaya konu olan önemli etkenlerinden. Yani, yasa bağlamında, hamsiden lüfere tüm balıkların aynı ağla avlan(a)maması, tümüyle hamsi ve lüferin farklı boylarda üreme olgunluğuna erişmesi ve av ağlarının bu bağlamda seçici olabilmesi sebebiyle.
Konumuz olan lüfere gelirsek... Sizlerle bugün iki akademik makale paylaşıyoruz.
İlki Tevfik Ceyhan ve arkadaşlarının araştırma sonuçlarını paylaşan bir makale. Bu araştırma Marmara Denizi’ndeki lüfer popülasyonu için yapılmış. Bu araştırmadan daha taze, daha yeni bir araştırma sonucu henüz yayınlanmadı Türkiye’de. Ayrıca lüfere dair yapılan araştırmalar içerisinde yerli ve yabancı hakemli dergilerde yayınlanmış çok önemli bir araştırma bu, yasaya temel teşkil edecek bir ikincisi yok. Ceyhan vd. lüferlerin %50’sinin olgunluk boyunu bu makalede, araştırmalarına dayandırarak, 25.4 cm (çatal boy) olarak veriyor:
http://icesjms.oxfordjournals.org/content/64/3/531.full
Diğer araştırma ise lüfer popülasyonu Kuzey Atlantik Okyanusu’nda araştırmış. Farklı denizler, farklı iklimler, farklı sonuçlar doğurur, dolayısıyla rakamın başkalığı şaşırtıcı değil. Daniel Salerno ve arkadaşları araştırmalarını yine hakemli bir dergide yayınlamışlar. Oradaki açıklamalarına bakarsak, lüfer popülasyonunun %50’sinin olgunluk boyları 33-34 cm (çatal boyu) civarında tespit edilmiş:
http://journal.nafo.int/J29/salerno.pdf
Bizim ülkemizde su ürünlerinin avcılığını ve ticaretini düzenleyen 1380 sayılı yasa gereğince balıklar total boy üzerinden değerlendiriliyor. Yani, lüferde avlanma alt boyu 18 cm denildiğinde bunun total boy olduğunu unutmamak gerekiyor. Tevfik Ceyhan ve arkadaşlarının bulgusu 25,4 cm çatal boy, totale uyarlandığında 27 cm’dir.
18 cm alt boyda avlanan lüfer üremeye fırsat bulamamış lüferdir, soy kırmanın yasayla onaylanmış halidir. Bakanlığın bu kararını hızla gözden geçirmesi adına vatan dediğimiz bu denizler, bu balıklar ve bu bereket için elzemdir.
