Diyabet

Hipoglisemi Nedir?

Kan şeker miktarının normal seviyelerden daha düşük olması haline tıp dilinde hipoglisemi denir.

Nedenleri:

• Gereğinden fazla insülin veya şeker düşürücü hap almanız
• İnsülin enjeksiyonundan veya şeker düşürücü ilacınızı aldıktan sonra yemeğinizi geciktirmeniz
• Yemeniz gereken öğünü atlamanız
• Normalden fazla egzersiz yapmanız
• İnsülin enjeksiyonu yaptığınız bölgedeki kaslarınızı çalıştıran ve insülin etki hızını artıran bir egzersiz yapmanız (örneğin; insülin enjeksiyonunuzu bacağınızdan yaptıktan sonra bisiklet kullanmak gibi) kan şekerinin normal seviyelerin altına düşmesine neden olabilir.

Belirtiler:

• Titreme
• Terleme
• Yorgunluk hissi
• Açlık hissi
• Dikkatin dağılması
• Bulanık görme
• Baş ağrısı
• Sinirlilik hali
• Kalp çarpıntısı

Tedavi: Eğer kan şekerinizin düştüğünden ölçüm yaparak emin olduysanız veya kan şekerinizin düşmüş olabileceğinden şüphe ediyor, ancak o anda ölçüm yapamıyorsanız kan şekeri düzeyinizi yükseltmek için hemen şekerli bir şeyler yemeniz gerekir. Kesme şeker veya tatlı bisküvi yiyebilir ya da bir çağ bardağı meyve suyu içebilirsiniz. 5 yaşından küçük çocuklar için 1 küp şeker; 5-10 yaş arası için 2 küp şeker; 10 yaşından büyük çocuklar için 3 küp şeker yeterlidir

Bütün hastalar kan şekerinin düşmekte olduğunu fark eder ama bazen bu herhangi bir belirti vermeksizin, birdenbire gelişebilir. Böyle bir olasılık nedeniyle, diyabeti olan bütün hastalara, kendilerindeki bu sağlık sorununu bildiren ve her zaman yanlarında bulunacak bir tanıtım kartı taşımaları önerilir.

Hiperglisemi Nedir?

Kandaki şeker miktarının normalin üstünde olması haline tıp dilinde hiperglisemi denir.

Nedenleri:

• Uygun dozda şeker düşürücü hap veya insülin kullanmamanız
• Başka bir nedenle hastalanmanız
• Enfeksiyon *Normal diyetinizden fazla yemek yemeniz
• Egzersiz yapmayışınız
• Herhangi bir stres durumu
• Alkol alışkanlığı Kan şekerinin normal seviyelerin üzerine çıkmasına neden olabilir.

Belirtiler: Eğer aşağıdaki belirtiler varsa kan şekerinizi mutlaka kontrol ettirin.

• Çok susama
• Çok acıkma
• Sık idrara çıkma
• Gece idrara çıkma
• Yorgunluk ve uyku hali
• Bulanık görme
• Deride kuruma ve kaşıntı
• Yara ve kesiklerin geç iyileşmesi

Neler yapılabilir?

• Mutlaka doktorunuzu arayarak ölçüm sonuçlarını ve şikâyetlerinizi ileterek, doktorunuzun önerilerini uygulayınız
• Doktorunuza ulaşamazsanız en yakın hastaneye gidiniz
• Dinlenerek bol su içiniz
• Diyetinizi doğru bir şekilde yapıp yapmadığınızı kontrol ediniz

Engellemek için bazı öneriler:

• Diyetinize titizlikle uymalısınız
• Şeker düşürücü hap veya insülin enjeksiyonunu zamanında ve doğru olarak uygulamalısınız
• Düzenli egzersiz yapmalısınız
• Düzenli olarak kan şekerinizi ölçmelisiniz.

Diyabetliler için pratik bilgiler

Hangi yiyeceklerden uzak durulmalı:

• Hamur işleri (pasta, kek, kurabiye vb.)
• Yağda kızarmış veya kavrulmuş ve sos ilave edilmiş yiyecekler
• Kuruyemişler
• Tüm yağlı gıdalar (kaymak, krema, mayonez vb.)
• İçeriği tam bilinmeyen hazır gıdalar (boyalı aromalı vs.)
• Diyabetik yiyecekler

Hangi içecekleri serbestçe içebilirim?

Çay, kahve, ıhlamur, bitki çayları (tatlandırıcı ile), diyet-light kola, diyet-light gazoz, diyet meyvalı gazoz, maden suyu ve soda serbestçe içilebilir

Diyabet yalnızca büyükleri etkilemez:

Tip 2 diyabet özellikle 40 yaş üstündeki insanlara ciddi zararlar veren bir hastalıktır. Ancak son dönemlerde özellikle şişman ve hareketsiz çocukların artışı ile beraber çocuk ve genç yaşta tip 2 diyabetli sayısı artmaktadır. Bu artışın, beslenme biçimindeki değişime bağlı olduğuna inanılmaktadır. Dünyada yüksek yağ içeren yiyeceklerin artışı, lifli gıdaların alınmaması, ailelerin evde yemek yerine kolaycılığı seçip dışarıdaki hazır yiyeceklere yönelmelerinin bunda etkisi olduğu düşünülmektedir.

Tip 2 diyabetlilerin büyük çoğunluğu (%85’i), tanı konduğu anda şişmandır. Dünyada her 10 çocuktan birinin kilolu olduğu düşünülmektedir. Yaklaşık 30-45 milyon çocuğa denk gelen bu grubun 22 milyonu 5 yaşın altındadır. Tüm bu çocuklar yüksek diyabet riski altındadır.

Okulda diyabet

Birçok ülkede çocuklar yaklaşık 7 saatlerini okulda geçirmektedir. Okulda farklı birçok sorun diyabetli çocukların karşısına çıkmaktadır. Şeker seviyeleri de değişmektedir çünkü yemek saatleri ve insülin uygulanmasından doğan sorunlar yaşanmaktadır. Diyabetli çocukların okulda daha özgür hareketinin sağlanması, şekerlerini ayarlamak için önemlidir. Çocukların ihtiyaç duyacağı şeker ölçüm ekipmanları, insülin saklama koşulları, atıştırmalıkların ve hızlı etkili karbonhidratların sağlanması gerekir. Diyabetli çocuklar için çok önemli olan, sağlıkçıların veya diyabet tedavi gurubuyla okul çalışanlarının birlikteliğidir. Ve iyi planlama yapmak gerekir.

• İnsülin yapılması ve şeker ölçümü rutin hale getirilmelidir
• Çocuğun kendi şekerini tedavi etme kabiliyeti araştırılmalıdır
• Düşük ve yüksek şekerin belirtileri iyice öğretilmelidir
• Gerekli ekipmanlar sağlanmalıdır
• Yiyecekler ve atıştırmalıklar bulundurulmalıdır
• Fiziksel aktivite öğretilmeli ve uygulanmalıdır
• Acil durumlarda bağlantıya geçilecek ailenin, doktorların telefon ve adresleri bulundurulmalıdır.

Bütün bunlar, birlikte çalışma yöntemiyle uygulandığında çocuğun sağlığına daha olumlu yansıyacaktır.