Onlar iki küçük kız çocuğu idiler. Zaman 2. Dünya Savaşı az öncesi. İstanbul Caddebostan deniz kıyısında Osmanlı zenginlerinden birinin yaptırdığı, büyük savaşta bırakıp gittiği, daha sonra Maarif’in sahiplendiği yazlık köşklerden birinde yaz tatili yapıyorlardı. Büyük köşk savaş sonrası terkedilmiş, mülkiyet o dönem Maarif Bakanlığı’na geçmiş, Bakanlık burayı çalışkan ilkokul 4-5. sınıf öğrencilerine yaz tatillerini o darlık döneminde güzel geçirebilmeleri için, dönem boyu çalışmalarının bir mükafatı olarak, bir yaz kampı şeklinde düzenlemişti.
Hadiye, o yıl İstanbul Kıztaşı semti ilkokulu 4. sınıfını birincilikle geçmiş ve okulu adına bu kampa katılmaya hak kazanmıştı. Annesi Fatma Müzeyyen hanım, Balkan savaşları sırasında Bosna’daki tüm servetini, evlerini, topraklarını bir gecede terkedip ailesiyle yollara düşmüş, tüm yakınlarını yolda kaybetmiş, kışın en soğuk aylarında 2000 km süren o zor ve korkunç yürüyüşü bitirdiğinde İstanbul’a sadece teyzesiyle ulaşabilmişti.
İstanbul’da yakınlarının yanına sığındılar. Fatma Müzeyyen, Fatih Mahkemesi zabıt kâtiplerinden Abdülkadir Bey’le evlendi. Bu evlilik, Abdulkadir Bey için, doğum sonrası kaybettiği ilk eşinden çok sonraki, ikinci evliliği idi.
Hadiye, Anadolu savaşları sonrası doğdu. Babasını 5 yaşındayken kalp krizinden kaybetti. Fatma Müzeyyen Hanım, eşinden kalan küçük evde, yıllar boyu Fatih Kıztaşı Mahallesi’nin vazgeçilmez ev terzisi olarak çalıştı. Tek kızı Hadiye de Kıztaşı İlkokulu’nun en çalışkan öğrencisi oldu.
Diğer kız çocuğu İstanbul’un en zengin semti Nişantaşı’ndan gelmişti. Babası Selanikli Abdürrahman Bey’in Yeşildirek’te iççamaşırı fabrikası ve üretim satış pazarlama ağı vardı. Gönül, dört kardeşin en küçüğü idi. Büyük abla evlenmiş evden ayrılmış, büyük ağabey İbrahim babasına işlerinde yardım ediyordu. Küçük abla Ayşe ortaokulda idi. Annelerinin romatizma sıkıntıları sebebiyle o yıl Romanya’daki kaplıcalara gideceklerdi. Gönül’ü bu yaz kampına paralı olarak göndermişlerdi. İnce, narin yapılı, kibar tavırlı bu küçük kız, Nişantaşı'nda özel bir ilkokulda okuyordu.
Gönül Özdoğan’dan Ayşe Hadiye’ye
İki apayrı dünyadan gelen iki küçük kız birbirlerine çok çabuk ısındılar, alıştılar, kardeş gibi oldular. O tatil her ikisi için de çok güzel geçti. Sabahları o günün iyi-güzel geçmesi için, ilk iş alışkanlık halinde birbirlerinin gözlerine bakıyorlardı. Denize girdiler, şarkılar söylediler, oyunlar oynadılar, denizde yükselen mehtabı, Adalar’ı seyrettiler, yabancı ülkelere seyahatleri ve geleceği düşlediler.
Yaz bitti, tatil bitti, adresler alındı, her hafta birbirlerine metup yazmaya söz verdiler, herkes evine döndü. O zamanlar mektuptan başka haberleşme aracı neredeyse yoktu. Her hafta birbirlerine mektup yazdılar.
Bir pazar günü sabahı, Gönül, Harbiye son duraktan Aksaray tramvayına bindi, hattın öbür ucunda Aksaray’da indi. Fatih Kıztaşı’nda Hadiye ile annesi Fatma Müzeyyen Hanımın evine misafir oldu. Onların mütevazı öğle yemeğini paylaştı. İki kız boş arsalarda gün boyu oynadılar, Zeytinburnu deniz kıyısında yürüdüler, deniz kabukları topladılar. Mahalle sinemasına gittiler. Gönül, film başlarken gong yerine zil çalmasına hayret etti.
Bir sonraki ay bir pazar günü bu defa Hadiye, Aksaray’dan tramvaya bindi, hattın diğer ucunda Harbiye’de indi. Valikonağı Caddesi’nde, Vali Konağı’ndan bir sonraki büyük apartmanın 2. katına çıktı. İçerde ahçısı, oda hizmetçileri, şöförü olan dört çocuklu zengin bir aile yaşıyordu.
Hadiye’yi büyük yemek odasında öğle yemeğine aldılar. İnanılmaz zengin bir yemek servisi, servisi yapan oda hizmetçileri vardı. Hadiye, yaz kampında öğrendiği düzgün yemek eğitimi sayesinde ilk imtihandan geçti. Kendisiyle ilgili sorulara akıllı, düzgün, kısa cevaplar verdi. Aile, küçük kızları Gönül’le, şehrin öbür yakasından gelen fakir ama derslerinde çalışkan Hadiye’nin arkadaşlığından çok memnun oldu ve arkadaşlıklarının devam etmesi için yüreklendirdiler.
Öğleden sonra kızlar yürüyerek İstiklâl Caddesi’nde sinemaya gittiler. Bu defa film başında zil yerine gong çaldı. Filmden sonra vitrinlere bakarak eve döndüler. Akşamüstü Hadiye yine aynı tramvayla Harbiye’den Fatih’e döndü.
Bu aylık karşılıklı ziyaretler ortaokul sonuna kadar 4 yıl sürdü. Ancak Gönül’den gelen haftalık mektuplar bir gün kesildi. Merak eden Hadiye haftasonu yine tramvayla Harbiye’ye gitti. Kapıyı açan küçük abla Ayşe’ye meraklı gözlerle Gönül’ü sordu.
Ayşe Hadiye, Çapa Öğretmen Okulu’nda (1944)
Ayşe, “Gönül’ü geçen hafta kaybettik,” dedi.
Hadiye dondu kaldı, içeri girmedi, sonra apartman merdivenlerinden koşarak indi, tramvayda eve kadar, sonra da günlerce arkadaşı için ağladı.
Sonradan öğrendi: Aile, yazbaşı bir haftasonu Heybeliada’daki yazlık evlerini yaz mevsimi için temizletmeye gitmişlerdi. Yardımcılarıyla temizlik bakım onarım işlerine giriştiler. Hava çok güzeldi. Gönül yüzmeyi çok sevdiği için su soğuk olmasına rağmen denize girdi. Ancak yandaki Heybeliada Sanatoryumu, o sırada kışlık atıklarını denize bırakmaktaydı.
Gönül mikrop kaptı, acil hastaneye kaldırıldı, ancak dönemin tedavi imkânları yeterli olamamıştı. Elden birşey gelmedi, kurtaramadılar.
Ayşe Hadiye, çocukluk arkadaşı Gönül Özdoğan’ı hiçbir zaman unutmadı. Aksam dualarında onu hep andı.
Daha sonra Çapa Öğretmen okuluna, Ankara Gazi Terbiye Öğretmen okuluna devam etti, Türkçe - Edebiyat öğretmeni oldu. Evlendi, çocuk sahibi oldu.
Yıllar boyu öğrenciler yetiştirdi.
Yıllar geçti, Hadiye bir yaz gecesi yine Caddebostan deniz kıyısındaydı. Bir bankta oturuyordu. Arkasında yıllar öncesinde yaz tatili geçirdiği büyük köşk vardı.
Dolunay yıllar öncesinde olduğu gibi Dragos ile Adalar arasından denizde yükseldi ve Hadiye bu hikâyeyi büyük oğluna anlattı.
Caddebostan, 2005
Yayın Yönetmeni’nin notu:
Bu dramatik öyküyü okudum ve kendimi tutamayıp Haluk Beye sordum. Ayşe Hadiye kim diye.
Yanıt hemen geldi: “Annemdi.”
