Bu yıl kampçılara Yaş Ayrımcılığı (Yaşçılık), özellikle de yaş almış kişilere yönelik ayrımcı tutum ve davranışlar konusunda farkındalık oluşturulması amacıyla yaşçılıkla mücadelede önemli bir akademik araç olan sözlü tarih yaklaşımı kullanılarak bir eğitim atölyesi düzenlendi. Sosyolog Gülay Kayacan tarafından yürütülen eğitim atölyesi ve saha çalışmasının ilk günü yaşçılık ve sözlü tarih konusunda kuramsal tartışma yapıldı; ikinci gün sözlü tarih görüşmelerinin nasıl yapıldığına, soru çerçevesinin nasıl oluşturulacağına ilişkin yöntem ve teknikler uygulamalı olarak işlendi. Bunun yanı sıra kampçılar arasından yedi kişilik bir kameraman ekibi oluşturularak, kamera kullanımı konusunda uygulamalı eğitim verildi. Atölyenin üçüncü günü üçer kişilik saha ekipleri oluşturuldu, sözlü tarih saha organizasyonunda kolaylaştırıcı olan Fatma Bozkurt, Begüm Yavuz, Gündüz Vassaf ve Halim Bulutoğlu tarafından ilk irtibatları kurularak 75 yaş üstü adalı kadın ve erkeklerden oluşan bir örneklem oluşturuldu. Kampçılar bir gün öncesinde ve görüşme günü sabahı örneklemde yer alan kaynak kişileri telefonla arayarak çalışma konusunda bilgi verip, görüşme için randevulaştılar. Ev hanımı, işçi, yazar, doktor, sanatçı, kasap vb. farklı mesleklerden farklı kültürel kimliklerden Büyükada ve Burgazada’da yaşayan 9 kişiyle video kayıtlı görüşmeler yapıldı. “Adada Yaşlanmadan Yaşamak” çerçevesinde yürütülen sözlü tarih çalışması atölyenin dördüncü günü değerlendirildi ve kolektif bir çalışma olarak biçimlenen film için ortak temalar ve bölüm başlıkları belirlendi: Ada’ya geliş ve/veya Ada’da doğmak, Ada’da yaşamanın zorlukları ve kolaylıklar, Yerel yönetimlerden ve Adalılardan beklentiler, Nazım Hikmet kuşağı olmak ve Yaşlılık algısı.
Her grup gerçekleştirdiği görüşmenin görüntü kaydını izleyerek tema başlıklarına uygun düşen anlatıların zaman aralıklarını belirledi. Belirlenen zaman aralıklarına göre kesilen video parçaları, tematik olarak gruplandırıldı ve kurgulanarak biri 30 dk. diğeri 10 dk.’lık iki kısa belgesel film hazırlandı. Kampçıların kurgu ve yapım işlerinin yürüttüğü bu çalışma sonunda hazırlanan Nazım Hikmet Kuşağı Olmak (10 dk.) ve Adada Yaşlanmadan Yaşamak (30 dk.) adlı iki kısa belgesel film, kampın son gecesi, veda gecesinde hep birlikte izlendi.
Adada Yaşlanmadan Yaşamak adlı sözlü tarih çalışması kampa katılan gençlerin dünyaya bakışlarında farklı bir pencere daha açtı: Öncelikle Adalıları evlerinde ziyaret ederek, yaşam koşullarını görerek, hatırlarını, tecrübelerini dinleyerek bir tür “anı terapisi” diyebileceğimiz kolektif bir deneyimin parçası oldular. Bu deneyimin kuşaklar arasında diyaloğu güçlendirici bir etkide bulunduğu söylenebilir: Görüşme yapılan kaynak kişilerden 94 yaşındaki emekli kasap Yılmaz Bey’in “iyi ki geldiniz bize de bir nefes almak oldu!” ifadesi ya da kampçılardan 19 yaşındaki Berk’in “artık yaşlılara gençlere, akranlarıma davrandığım gibi davranmam gerektiğini anladım” söylemi bunun en çarpıcı göstergeleridir. Sözlü tarih çalışmaları kuşaklararası iletişim kurmanın en iyi araçlarından biridir ve hangi yaşta, hangi etnik, dini, sınıfsal ve kültürel kökenden olursak olalım; hem tek tek her birimizin hem de hepimizin “insan” olduğunu fark etmemizi sağlar. Sözlü tarih insanı ötekileştirmeden ve ayrımcılık yapmadan anlamanın ve sevmenin imkanlarını sunar.
Kampa katılan 19 genç özveriyle çalışarak, Adada Yaşlanmadan Yaşamak adlı sözlü tarih saha çalışmasında yer aldılar; saha deneyimlerini ve yaptıkları görüşmelerin kayıtlarını başkalarına gösterebilmek için hep birlikte bu çalışmayı filmlere dönüştürdüler. Bir dizüstü bilgisayarında Windows movie maker 2012 programında yaptıkları bu filmlerin teknik açıdan amatör olduğu söylenebilir, ancak fimlerin verdiği toplumsal mesaj, anlatıların taşıdığı derinlik ve de bu tecrübenin gençlerin belleklerinde bıraktığı iz düşünüldüğünde teknik eksiklikleri fazlaca göze çarpmayacağı da aşikar...Hazırlanan filmler Adalar Vakfı web sitesinde linki verilerek, youtube mecrasında yayınlanacak.
Adada Yaşlanmadan Yaşamak adlı sözlü tarih çalışmasının organize edilmesinde emeği geçen Begüm Yavuz, Fatma Bozkurt, Gündüz Vassaf ve Halim Bulutoğlu’na, sözlü tarih görüşmelerini gerçekleştiren kampçılar Baran, Berk, Büşra, Esra, Elif, Elif Nur, Fatma, Gönül, Gülşah, Hasibe, Sultan, Mert Ali, Mert Can, Musa, Pınar, Pınar Özgür, Metin, Yiğit, Yunus Emre’ye; evlerini, gönüllerini açan ve hatıralarını paylaşan Gündüz Bey, Hatice Nuran Hn., Meral Hn., Musa Bey, Nino Bey, Türkan Hn., Yerantik Hn., Yalım Bey ve Yılmaz Bey’e sonsuz teşekkürler.
Umarım yaşlı, genç gibi toplumsal kategorileri yeniden sorgulama imkanı veren bu çalışma başka çalışmalara ilham verici olur.
