Hepimiz zaman zaman rüyalar görürüz. Bazılarımız daha sık, bazılarımız ise nadiren rüya görürüz. Neredeyse hiç rüya görmediğini söyleyenlerle de karşılaşmak mümkün. Nörolog ve psikanalist Sigmund Freud’a göre rüyalarımız bilinçaltımıza açılan kapılardır. Rüyalarımızda uyanıkken cesaret edemediğimiz ya da bir sebeple bastırdığımız arzularımızı gerçekleştirebiliriz. Korktuğumuz şeyler rüyalarımızda karşımıza çıkar. Bazen bu korkularımıza yenilir bazen de onlarla cesurca savaşırız. Rüyada mümkün olmayan hiçbir şey yoktur. Uçarız, konarız, âşık olur ya da heyecanlanırız. Cinayet işler ya da bir katilden kaçarız. Gerçekte mümkün olmayacağını düşündüğümüz birçok şeyi rüyalarımızda deneyimleriz. Özlem gideririz. Hayatta olmayan sevdiklerimize dokunur, onlarla konuşuruz.
Rüya tabirlerinin bulunduğu birtakım kaynaklar mevcuttur ancak bunların geçerliliği tartışılır. Çünkü rüya kişiye, içinde bulunduğu duruma, kültüre ve gördüklerini yorumlama şekline göre değişir. Herhangi bir sembol, aynı rüyayı gören binlerce kişi için aynı şekilde yorumlanamaz.
Rüyalar bilinenin aksine her zaman görüldüğü gibi açıklanamayabilir. Hoşumuza gitmeyen ve bilinçaltımıza sıkıştırdığımız anılarımız saklanmak ve ortaya çıkmamak için elinden geleni yapar. Bu yüzden rüyalarımız, her ne kadar bizi bize anlatmaya çalışsa da, söylemek istediğini anlamak için derinlemesine bir analiz yapmamız gerekir. Çünkü bazı rüyalarımız bize gerçekleri, saptırarak göstermeye eğilimlidir.
Bir psikanalist olan Freud, psikanaliz esnasında elde ettiği bulguları ölçemeyeceğini ya da tam olarak belirleyemeyeceğini bildiği için, hastalarının gördüğü rüyaları kullanırdı. Çünkü rüyalar kişinin bastırılmış arzularını, kaygı veya korkularını, iyice incelendiği zaman açıkça ortaya koyabiliyordu.
Gizli içerikli ve direkt rüyalar
Freud rüyaları gizli içerikli ve içeriği acık olan rüyalar olarak ikiye ayırır. Gizli içerik, semboliktir rüyayı gören kişinin altta yatan arzularına tekabül eder. Açık bir şekilde ortada olan direkt içerikse genelde günlük olaylara dayanır. Gördüğümüz rüyalar gizli arzularımızı bize bir nevi sansür uygulaması ile sunar. Böylece yaşayacağımız kaygı daha az olur.
Örneğin uzun zamandır cinsel ilişki yaşamamış ve buna ihtiyaç duyan biri rüyasında cinsel ilişki deneyimleyebilir. Kimle ve nasıl olduğu konusuna gelince, bu konuda uzun analizler yapmak mümkündür.
Tek bir kişi veya olayın birbiriyle ilişkili iki anlamı olabilir.
Bazen rüyamızda gördüğümüz bir kişi iki kişiye tekabül ediyor olabilir. Rüyanızda kostümlü bir adam gördüğünüzü varsayalım. Bu adam hem babanız hem de patronunuz olabilir. Baba figürü şefkate olan ihtiyacı dile getirirken, patron takdir edilme veya ödüllendirilme isteği anlamına gelebilir. Bu ikisi bir arada da yorumlanabilir.
Yer değiştirme
Yer değiştirme bizim için değeri olan bir insanı ya da nesneyi, çok değerli olmayan başka bir insan ya da obje olarak gördüğümüz zaman olur. Örneğin kaybettiğimiz bir yakınımızı görmek bizi derinden etkiliyorsa, rüyamızda bu kişi karışımıza bir ceylan ya da at olarak çıkabilir. İncelediğimizde ortak özellikleri mutlaka çıkacaktır, ancak rüyayı gören kişi bunu bir anda anlayamayacak, böylece rüyanın yaratacağı muhtemel sıkıntıdan kurtulmuş olacaktır.
Detaylandırma
Detaylandırma teorisine göre bilinçaltımızdaki gizli içerik ile arzularımız bir araya gelerek akla yatkın bir hikâye oluşturur. Bu çok olası görünen hikâye, bilinçaltımızdaki gerçekleri iyice anlaşılmaz bir hale sokar.
Rüyaların bugün hâlâ şöyle ya da böyle olduğuna dair kesin bir bilimsel kanıt yoktur. Günümüzde psikolog ve psikiyatrlar çeşitli alanlarda rüya analizini kullanmaktadırlar. Ancak unutmayın ki profesyoneller de sizin rüyalarınızı siz olmadan yorumlayamaz. Bilinçaltınız size söylemek istediklerini sizin inançlarınız, kültürünüz, korku ve kaygılarınız ışığında sergileyecektir.
Bilinçaltına acılan bir kapı gerçekten varsa, bu kapıyı açmak sadece sizin elinizdedir.
