Öncelikle bir dönemin sanatını anlayabilmek için, o dönemde yaşanan olaylar ve gelişmelerden haberdar olmak gerekir. Çünkü sanat toplumdan ayrı bir olgu olarak düşünülemez. Bir sanat yapıtına bakarken yapıldığı dönemin tarihsel, kültürel, ekonomik, coğrafik, psikolojik vb. alanların tamamını irdelemek gerekir. Bundan dolayıdır ki NeoKlasizm’in yaşandığı yıllarda neler olduğuna bir bakalım.
18. yy aydınlanma çağı olarak bilinir ve Neo-Klasizm bu ruh haline uygundu. 1775 yılında İngiliz ve Amerikan koloniler arasında bağımsızlık savaşı başlamıştı. 1789 yılında Fransız Devrimi olmuştu ve Kral, Kraliçe idam edilmişti. 1799 Napolyon Fransa diktatörü olmuştu. 1815 yılında Napolyon son kez Waterloo Savaşı’nda yenilmişti. Neo-Klasizm 18. yy sonu ve 19. yy başında var olmuş bir akımdır. Yunanca bir kelime olan “Neo”, yeni anlamına gelmektedir. Yani kelime anlamı olarak “yeni klasizm” demektir.
Neo-Klasizm, klasik Yunan ve Roma sanatından etkilenmiştir. 1770’lerde yükselişe geçmiş ve mimaride, tasarımda, resimde 19. yy ortalarına kadar gelişmeye devam etmişti. Dönemin politik ideallerine bağlı olarak sert ve iddialı idi. İçinde içtenlik ve dekoratif unsurlar taşıdı. Eskiden kalma sanatın varsayılan ahlaki değerlerinin, üstünlüğünün ve gerekliliğinin altını çizdi.
Antik çağa ait mutlak standartlara bilinçli bir geri dönüştü. O dönemde “İlerlemeci” tarihin konularını içeren muazzam, kasvetli resimler ortaya çıktı.
David, bu akımın en önemli temsilcisiydi. Zamanın sorunlarını radikal bir şekilde sunmuştur. Neo-Klasizm’i konu bakımından irdelersek; klasik tarihi ve edebi konular baskıcı bir tavırla ele alınmış, klasik sanatın çoğunluğunun Pagan olması nedeniyle, dinsel temalar nadir olarak ele alınmıştı. Yunanistan ve Cumhuriyetçi Roma birçok konuyu süslemişti. Kendini kurban etme ve özverili kahramanlık gibi konular tekrarlanmıştı. Yunan ve Roma tarihinden, mitolojisinden, Neo-Klasizm edebiyatından etkilenmişlerdi. Ayrıca manzara, portreler, siyasi ve sosyal olaylar diğer konularıydı.
Üslup bakımından; Alman kuramcı ve sanat tarihçi Johann Winckelmann, antik sanatın özellikle de Yunan sanatının asil sadeliğini ve ihtişamını savunarak Neo-Klasizmi etkilemiştir. Boya hareketli kullanılmış, renkler karanlıktır. Işık eşit dağıtılır, duruşlar kahramancadır. Ülkeler açısından ele alacak olursak bu akımı:
Fransa’da bu akım resim sanatı, Jacques-Iouis David’in egemenliğindeydi. Çok iyi bir öğretmen olan sanatçının bir sonraki kuşak ressamları olan öğrencileri, Antonie-Jean Gros, Jean-Auguste-Dominique İngres, Anne-Louis Girodet’ti.
Fransa’da Neo-Klasizm’in ciddiyetini, yeni oluşmaya başlayan ‘Romantizm Akımı’ çizgisiyle yumuşatmaya çalışılmışlardı. Kuzey Avrupa’da; ülkelerin sanatın altın çağı olan (18. yy sonu 19. yy başı) bu dönem Danimarka’da Thorvaldsen’in heykelleri ve bazı binaların ihtişamıyla ortaya çıkmıştı. Danimarka, Fransa gibi kahramanlık eylemleri yerine gündelik hayata yönelmişti.
İngiltere’de ise aşırılıktan kaçınılmıştı. Bu akımın etkileri Gerye Stubbs’ın ağırbaşlı ve anlaşılır çalışmalarında ortaya çıkmıştı.Neo-Klasizm’in en özgün sanatçısı heykeltıraş olan John Flaxman’dı.
Neo-Klasizm’in ulaştığı zirveyi “Horati’nin (Horas) Yemini” adlı David’in resminde görebiliriz. Bu resim, Cumhuriyetçi Roma’nın sanat, yaşam ve katı ahlaki değerlerinin kutsanmasıdır. Otoriter, kusursuz ve kahramanca oluşturulmuş bir kompozisyondur. Bu resim Fransız Devrimi için slogan haline gelmiştir. İronik olan, resmin XVI. Louis tarafından sipariş edilmesidir. Bu resim ahlaki ve politik fikirlerin açıklandığı, aşka karşı Roma Cumhuriyeti’ne olan bağlılığın temsilidir. Çünkü âşık oldukları kadınlar düşman ailelerdendir. Horati Kardeşler Roma Cumhuriyeti’ne olan bağlılıkları için yemin ediyorlardır resimde. Eserin ressamı olan David, Napolyon’un resmi ressamı olup, Napolyon yenilince sürgüne gönderilmiş ve orada ölmüştür.
