Son on beş yıldır Adalar’da hızlı bir demografik değişim yaşanıyor. Değişimin hızı, yaşamı “kozmopolit”leştiriyor, Adalılar’ın farklı önceliklerinin uyum içinde bir arada yaşanmasını sağlayacak eşgüdümlenmeyi güçleştiriyor.
Değişimin getirdiği sorunların başında ada içi ulaşım var.
Adalarda bir yerden bir yere nasıl gitmeli?
Soru yanıtlandıkça, “çözüm” getirildikçe, Adalar’daki günlük yaşam da karmaşıklaşıyor, insanların kırgınlıkları endişeleri bitmiyor.
Çünkü her çözümün, ya da her çözümsüzlüğün temelinde hep “Tek Tip Adalı” arayışı var.
***
Adalar, Cumhuriyet öncesinden kalan Levanten ilişkilerin yaşandığı yer olmaktan çıkalı çok oldu. İstanbul’un ya da Türkiye seçkinlerinin gereksinimlerini karşılamaktan artık çok uzaklarda. Türkiye’deki “seçkinler”e artık neredeyse Ege ve Akdeniz sahilleri bile dar geliyor.
Şimdi Adalar’da çeşit çeşit insan var:
- Yazlığa tatile gelenler,
- İnzivaya çekilip yazıp çizmek için gelenler,
- İstanbul’un karmaşasından kaçıp emekliliğini Adalarda bitirmek isteyenler,
- Belki bu nedenlerin hepsi, ya da bir kaçı için Ada’ya yolu düşenler,
- “Bugün de Adalar’a gidelim” diyen günübirlikçiler...
- Ve de artan nüfusa hizmet getiren, sayıları giderek artan esnaf, bahçıvan, balıkçı vs...
Bu çeşitliliğin getirdiği karmaşaya, sanki Türkiye’de ve Adalar’da hiç bir değişim yaşanmamış gibi kafalarının içindeki “nostalji” gerçekmiş, ya da çok yüksek perdeden “kültür” satılırsa zaman geri getirilebilirmiş gibi, “yasak”larla dünyayı durdurarak çözüm arayanlar ne yazık ki oldukça etkin.
Önce “Bisikletler yasaklansın” sonra “Faytonlar kaldırılamaz” şimdi de “Akülüler yasaklansın”... Her karşı çıkışlarının ortak noktası olan “yasaklar”ını ve kendilerini “Ada kültürü”, “Nostalji” gibi “Kültür”(!) kalkanlarıyla donatan “Tek tip Adalı” yaratmaya çalışan, biri diğerinden aşağı kalmamak, “daha...” olduğunu gösterirken oluşturdukları “sürü etkisiyle” sesleri Belediyede, derneklerde, kent konseylerinde günlük yaşamın içindekilerden çok daha fazla çıkaranlar.
***
Güncel sorun kayıt dışı ve günübirlikçilerden aldıkları yüksek ücretler herkesin dilinde olan “Korsan akülü taksicilik”. Kullanıcıları üzerinde denetimler yoğunlaştırılabilir, trafikten men, ağır para cezası gibi önlemler alınabilir. Buna karşılık yeni düzenleme temelde bu taksiciliği ve başka keşmekeşi önlemeye çalışırken, toptancı yasaklamalarla günlük yaşamı kolaylaştıran hizmetlerin görülmesini de engelliyor.
Oysa artık Adalar’da eskiye göre daha fazla bahçıvan, daha fazla tamirci, daha fazla usta, marangoz, banka, lokanta, emlakçı, vb. yaşadığı düşünülerek düzenleme yapılmalı. Bu insanlar Ada’nın her yerindeki müşterilerine nasıl ulaşacak? Günde bir kaç kez çarşıya inip nasıl dönecek? Emlakçılar müşterilerine nasıl ev gösterecek? Marketler, bakkallar, fırıncılar müşterilerine nasıl servis yapacak? 66’dan genç emekli ya da hasta biri çarşıya nasıl inecek?
***
Bu insanların ulaşım sorunlarının çözümünü sadece Belediyenin çalıştıracağı toplu taşıma araçları ve akülü taksilerden beklemek yanılgıdır. Uzun dönemde toptan akülüleri yasaklamak sonucunu veren çözümler yerine, belki de “Akülü taksicilik” şimdiden bisikletler gibi plakaya bağlanarak yapılabilir bir “iş” olarak düşünülmeli, ulaşım sisteminin birbirini denetleyebileceği çözümler aranmalıdır. Çünkü Adalar’da, “Milli Park” benzeri bir makro düzenleme olmadan, var olan dinamikler içinde ulaşım ve daha başka hizmet talepleri hiçbir zaman karşılanamayabilir.
6 Ekim 2021, Büyükada
