1 Ekim 2021 tarihli Resmi Gazete’de, 30 Eylül 2021 tarihli iki ayrı Cumhurbaşkanı Kararı ile, Sedef Adası ve Kaşık Adası’nın bir bölümünün “koruma statüsünün yeniden değerlendirilmesi sonucunda”, “kesin korunacak hassas alan olarak tescil ve ilan edilmesine” karar verildi.
Koordinatları belirtilen bu alanlar dışında kalan alanların koruma dereceleri ile ilgili bir açıklama ise yapılmadı.
“Doğal Sit Alanlarının güncel durumu, Korunan Alanların Tespit, Tescil ve Onayına İlişkin Usul ve Esaslara Dair Yönetmelik doğrultusunda,” Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından “ardışık 4 mevsim yapılan Ekolojik Temelli Bilimsel Araştırma Projeleri sonucunda ortaya çıkan raporlarla belirlenmekte ve kesin korunacak hassas alanlar, nitelikli doğal koruma alanları ve sürdürülebilir koruma ve kontrollü kullanım alanları olarak yeniden tescil edilmekte.”
2012 yılında yayınlanan yönetmelikte, doğal SİT alanlarında daha önce birinci, ikinci ve üçüncü derece olarak tespit edilmiş alanların tanımında da değişikliğe gidilmiş, 25 Ocak 2017 tarihinde yayınlanan “Doğal Sit Alanları Koruma ve Kullanma Koşulları İlke Kararı” ile koruma dereceleri, “A-Kesin Korunacak Hassas Alanlar”, “B-Nitelikli Doğal koruma Alanları” ve “C-Sürdürülebilir Koruma ve Kontrollü Kullanım Alanları” olarak yeniden tanımlanmış, söz konusu alanlarda korumanın nasıl yapılacağı ve nelere izin verileceği de açıklanmıştı.
“Kesin Korunacak Hassas Alanlar”, “kaynak değerlerinin korunması için; alan kullanımı ve alana tüm etkilerin sınırlandırıldığı, gerektiğinde insanların bölgeye girişlerinin engellendiği, bilimsel araştırmalar, eğitim ya da çevresel izleme amacıyla özel önlemler alınarak korunacak kara, su, deniz alanları olup, Bakanlar Kurulu kararı ile ilan edilerek yapı yasağı getirilen mutlak korunması gereken alanlardır.” diye tanımlanıyor ve söz konusu alanda “Flora, fauna ve bunlara ait habitatlar ile topografya ve siluet etkisini bozabilecek hiçbir eylemde bulunulmayacağına”, sadece “mevcut altyapı ve üst yapı tesisleri ile ruhsatlı veya ruhsatlı sayılan yapıların bakım ve onarımlarının yapılabileceğine” hükmediyor.
Hatırlanacağı üzere, 9 Nisan 2021 tarihli Cumhurbaşkanı Kararı ile, Tavşan Adası (Neandros) “Doğal Sit-Kesin Korunacak Hassas Alan” ilan edilmişti.
Ancak bu alanın sınırları sadece ada ile sınırlı tutulmamış, çevresindeki oldukça geniş denizel alan da koruma alanı içine dahil edilmişti. Bu karar sivil toplumun yıllardır dile getirdiği koruma talebinin nihayet kabul edilmesi nedeniyle sevinçle karşılanmıştı. Tavşan Adası’nın ve çevresinin nasıl ve kim tarafından korunacağına ilişkin çalışmalar da sürüyor, bildiğimiz kadarıyla.
Sedef Adası ve Kaşık Adası için getirilen “Kesin Korunacak Hassas Alan” sınırı ise denizi kapsamadığı gibi, adanın da tamamını değil bir bölümünü içeriyor. Kalan bölümlerin koruma dereceleriyle ilgili bir açıklama ise henüz yapılmadı.
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, İstanbul’da Boğaz ve Kuzey ormanlarını içinde barındıran hassas alanlarda öncelikli olmak üzere, koruma dereceleriyle ilgili çalışmalar yaptığı biliniyor. Geçtiğimiz günlerde Boğaziçi Üniversitesi Kampusu’nun bulunduğu alanda koruma dereceleri değiştirilmiş ve daha önce birinci derece (kesin korunacak Hassas Alan karşılığı) olan koruma dereceli alanlar, “Nitelikli Doğal Koruma” ve “Sürdürülebilir Koruma ve Kontrollü Kullanım” alanına dönüştürülmüş ve bu karar Boğaziçi Üniversitesi bileşenleri başta olmak üzere tepkiyle karşılanmış, kararın geri alınması için kampanyalar düzenlenmişti.
Söz konusu üç karar dışında (Tavşan Adası, Sedef Adası ve Kaşık Adası) Adalar bütününde doğal SİT derecelendirmeleriyle ilgili çalışmaların yapılıp yapılmadığı, yapıldıysa da sonuçları henüz açıklanmadı. Adalar’da İBB tarafından yürütülmekte olan KANİP (Koruma Amaçlı Nazım İmar Planı) da henüz sonuçlanmadı.
2011 yılında yayınlanarak yürürlüğe giren KANİP ise 2017 yılında sonuçlanan dava ile iptal edilmiş, Koruma Kurulu tarafından çıkarılan “Geçiş Dönemi Yapılaşma Koşulları”nı içeren karar ise Mimarlar Odası’nın açtığı dava sonucu Bölge İdare Mahkemesi tarafından iptal edilmişti.
Sedef Adası ile ilgili kararı indirmek için tıklayınız.
Kaşık Adası ile ilgili kararı indirmek için tıklayınız.
