Pulmoner Rehabilitasyon nedir?
Pulmoner rehabilitasyon; uzun süreli solunum hastalığı olanlar için uygulanan bir programdır. Uzun süreli akciğer, solunum probleminiz olduğunda, nefes darlığı hissetmeksizin hareket etmeniz veya normal günlük aktivitelerinizi yapmanız güçleşir. Çok kolay yorulduğunuzu ve sıklıkla tükendiğinizi hissedersiniz. Pulmoner rehabilitasyon nefes darlığınızla başa çıkabilmeyi, aynı zamanda daha güçlü ve sağlıklı hissetmenizi sağlar.
Bu amaca yönelik pulmoner rehabilitasyonun özel hedefleri:
Solunum problemlerinizden kaynaklanan yakınmalarınızı ve gelişebilecek olumsuzlukları önlemek ve azaltmak.
Nefessizlik hissi çok korkutucu olabilir; bu da nefes darlığının kötüleşmesine neden olabilir. Bunu önlemek için birçok kişi daha az hareket eder. Oysa bu çözüm değildir. Hareketliliğin kısıtlanması sizi güçsüz, yorgun ve daha fazla nefes darlığı ile karşı karşıya bırakır. Pulmoner rehabilitasyon bu kısır döngünün kırılmasında size yardımcı olacaktır.
Pulmoner Rehabilitasyon tedavisi nedir?
Pulmoner rehabilitasyon ya da diğer adıyla solunum terapisi; uzun süredir solunum hastalığı olanlar için ilaç tedavilerine ek olarak uygulanan bir tedavi programdır.
Eğer uzun süreli akciğer hastalığı ya da başka nedenli solunum probleminiz varsa, nefes darlığını fazla hissetmiyor olsanız bile, giderek hareket etmeniz veya normal günlük aktivitelerinizi yapmanız güçleşir. Çok kolay yorulur ve sıklıkla dinlenmek zorunda hissedersiniz. Nefesin yetmemesi hissi çok korkutucu olabilir; hastada bu durumda panik ve gerginlik başlar, çok gerekmedikçe hareket etmemeyi tercih eder. Bu da hastalığın ağırlaşmasına neden olabilir.
Pulmoner rehabilitasyon tedavisi ile doğru nefes alma teknikleri sayesinde nefes darlığınızla başa çıkabilmeyi öğrenebilir ve kontrollü egzersiz tedavileri ile aynı zamanda kendinizi daha güçlü ve sağlıklı hissedebilirsiniz.
Pulmoner rehabilitasyon gerçekten gerekli mi?
Kronik akciğer hastalıklarında ve solunum yetmezliklerinde klasik tedavilerle yapılan uygulamalarda akciğer fonksiyonlarında ilaç tedavilerinin getirdiği minimal değişiklikler dışında bir iyileşme beklenmediği için pulmoner rehabilitasyon; solunum sıkıntısı, anksiyete (gerginlik), hareketsizlik, kondisyon bozukluğu gibi sorunlarda kısır döngüyü kırabilen tek tedavi yöntemidir.
Kronik akciğer hastalıklarında ve kronik solunum problemlerinde bütün ilaçları düzenli kullanıp, tüm kontrollere gitseniz bile yine de günlük hayatta giderek yavaşladığınızı, çabuk yorulduğunuzu ve akciğer kapasitenizin her yıl biraz daha azaldığını, göğüs kafesinizin giderek daraldığını hissedersiniz. İlaçların etkisi sizin akciğer kapasitesinizi belirgin derecede artırmaz, sadece olduğu haliyle koruyabilir. Oysa pulmoner rehabilitasyon tedavisi sayesinde olduğunuz yerde saymaz gelişme kaydedersiniz.
Hangi hastalıklarda pulmoner rehabilitasyon uygulanıyor?
- KOAH ( Kronik bronşit ve amfizem)
- Kistik fibrozis ve bonşiektazi
- Astım
- Cerrahi girişimlerin öncesinde ve sonrasında gelişen solunum yetmezlikleri
- Göğüs duvarı hastalıklarına bağlı solunum yetmezlikleri
- Nörolojik kas hastalıklarına bağlı solunum yetmezlikleri
Pulmoner rehabilitasyon tedavisi nasıl uygulanıyor?
Hastanede yatarken veya ayakta uygulanabilen bir tedavidir. İçeriğinde;
- Solunum sıkıntısıyla başa çıkabilmek için çeşitli nefes teknikleri yanı sıra balgam çıkarma, doğru ve efektif öksürme tekniklerinin öğretilmesi
- Solunum kaslarını ve genel vücut kaslarını güçlendirici, kondisyonu artıcı kişiye özel egzersiz programları (bilgisayar programıyla yönetilen özel egzersiz bisikleti, yürüyüş bandı ve kol ergometrisi eşliğinde,)
- Sırt ve göğüs kaslarını güçlendirici elektrik akımı uygulamaları bulunan kapsamlı bir program şeklindedir.
Bu tedaviye nasıl başlayabilirim?
Pulmoner rehabilitasyon programına alınması gerekli görülen ve ilgili branş hekimi tarafından fizik tedavi ve rehabilitasyon bölümüne yönlendirilen hasta için programa başlamadan önce bir dizi değerlendirme testinin yapılması gereklidir.
- Öncelikle fizik tedavi ve rehabilitasyon hekimi ayrıntılı bir biçimde hastalığınız hakkında bilgi alarak ilk teşhis konulmasından bugüne kadar geçen süre içinde yapılan tetkiklerinizi inceler, hastalığınızın seyri ve tedavileriniz hakkında bilgi edinir. Tetkikler içinde son 3 ayda yapılmış olan Solunum fonksiyon testi ve Eforlu EKG testinizin bulunması gereklidir.
- Sonra muayenenizi yaparak hastalığınızın son durumunu belirler.
- Tedaviye başlamadan önce mevcut durumunuzu bir takım ölçülebilir skalalarla değerlendirmek, tedavi bitiminde iyileşme oranınızı belirlemek için gereklidir. Bunun için birtakım ölçme, değerlendirme testleri uygulanır ve sonuçlar kaydedilir.
- Fizik tedavi ve rehabilitasyon hekimi bu bilgiler ve değerlendirmelerin hepsini dikkate alarak hastaya özel bir tedavi programı hazırlar. Hasta bu program doğrultusunda yaklaşık 4-6 hafta boyunca haftada 3 kez gelerek solunum hastalıkları konusunda eğitilmiş bir fizyoterapist eşliğinde tedavi programına devam eder.
- Tedavinin bitiminde hasta fizik tedavi hekimince tekrar kontrol edilir. Başlangıçtaki klinik durumuna kıyasla meydana gelen iyileşme ve gelişmeler değerlendirilerek kaydedilir ve hastayı yönlendiren branş hekimi ile paylaşılır. Gerekirse idame tedavisi olarak yeni ve daha uzun aralıklarla (örneğin haftada bir) olabilen yeni bir tedavi programı daha düzenlenebilir ve ek olarak ev egzersiz programı verilebilir.
