12 Ocak’ta Kocaeli’nin Dilovası ilçesinde meydana gelen yüzlerce ton petrol sızıntısı, büyük bir çevre felaketine yol açtı. Binlerce su canlısının yaşamına mal olan fuel-oil sızıntısının ardından Kocaeli Belediyesi ve ilgili kurumlara ihbarlar gitmeye başladı.
Bu ihbarlar sonucu Kocaeli Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü’nden kamuoyuna bir açıklama yapıldı.
Açıklamada: “13.01.2017 tarihinde İzmit Körfezi’nin çeşitli yerlerinde deniz kirliliği olduğu ihbarları alınmıştır. Kocaeli Büyükşehir Belediyesi tarafından yapılan havadan kontroller sonucu kirliliğin Dilovası bölgesinden geldiği gözlemlenmiştir. Liman Başkanlığı tarafından 2inci seviye kirlilik olduğuna dair Valiliğimize yapılan bildirim sonucunda, Valiliğimiz tarafından, 5312 sayılı Kanun ve ilgili bölgesel acil müdahale planı kapsamında, İl Kriz Merkezi (Bölgesel Koordinasyon Komitesi) kurularak çalışmalarına başlamıştır. Konu ile ilgili zarar tespit komisyonu kurulması çalışması başlatılmıştır. Deniz yüzeyindeki kirliliğin kaynağının analizle teyit edilmesi için Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü ve Kocaeli Büyükşehir Belediyesi ekiplerince kirlilik kaynağından ve Yarımca kıyısından numune alınmış ve parmak izi analizi için TÜBİTAK’a gönderilmiştir. Söz konusu bölgede toplam 3 adet acil müdahale firması tarafından 350 personel görevlendirilerek temizlik çalışmalarına ağırlık verilmiştir. Ayrıca, Kıyı Emniyeti Genel Müdürlüğü Seyit Onbaşı gemisi ve tahlisiye botu deniz operasyonlarını koordine etmek amacı ile olay yerine intikal etmiş, deniz temizleme çalışmalarını sürdürmektedir. Bunlara ilaveten tüm limanlar tarafından kendi personelleriyle temizlik işlemlerine destek vermektedirler. Kocaeli Valiliği Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü, Liman Başkanlığı ve Kocaeli Büyükşehir Belediyesi teknik personelleri sahada çalışmalarını sürdürmektedirler.
Başlangıç safhasında Liman Başkanlığı tarafından Körfez bölgesinde gemi trafiği kapatılmış yapılan çalışmalar sonucunda kirlilik kontrol altına alınmış olup, gemi trafiği kontrollü olarak açılmıştır. Liman ve gemilerin temizliği yapıldıktan sonra yanaşma ve kalkmalarına müsaade edilmektedir. Kirlilikten etkilenen yaban hayvanlarına müdahale edilerek gerekli kurumlara yönlendirilmektedir. Kirliliğin başladığı andan itibaren hafta sonu dahil olmak üzere çalışmalar devam etmektedir. An itibariyle yer yer bölgesel kirlilikler olmakla birlikte kirlilik tamamen giderilinceye kadar temizliğe devam edilecektir.” denildi.
İlerleyen zamanda Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, ilgili firmaya 2 milyon 100 bin lira tutarında idari yaptırım cezası uygulandığını açıkladı. Ancak Bakanlığın açıklamasında firma adı verilmedi.
Çevre felaketi, Polisan Holding’e ait özel Poliport Limanı’nda yaşandı.
Uzmanların açıklamalarına göre, İzmit Körfezi’nin tümünü etkileyen çevre kirliliğinin etkisinin yıllarca sürmesi bekleniyor. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın uyguladığı para cezasıyla kurtulan ve adı açıklanmayan özel limanın adı ‘Poliport’.
Poliport Limanı, Türkiye’nin boya sanayisi devlerinden Polisan Holding’e ait. Binlerce su canlısının yaşamını etkileyen büyük çevre felaketinin sorumlusu olan ancak kesilen para cezasıyla kurtulan Polisan firmasına AKP’li eski Bakan Güldal Akşit’in de ortak olduğu ortaya çıktı. Akşit’in, ayrıca kurucuları arasında yer aldığı AKP’den milletvekili olmadan önce, Polisan Holding’in baş hukuk müşavirliğini yürütmüş olduğu da öne sürüldü.
Felaket ile ilgili CHP İl Çevre ve Sağlık Komisyonu adına açıklama yapan Diş Hekimi Müzeyyen Topçu Tan, Dilovası’nda yaşanan çevre felaketi sonrası denize sızan petrolün, dalgalar ve akıntıyla Ramsar Sözleşmesi ile kuşların üreme bölgesi ilan edilen ve koruma altına alınan Hersek Lagünü’ne kadar ulaştığını belirtti. “Buradaki kuşların da petrol nedeniyle ölmeye başladığını öğrendik. Bir iddiaya göre de sızan petrolün İstanbul Adalar’a yaklaşmakta olduğu söyleniyor” dedi.
Tan açıklamasının devamında şu ifadelere yer verdi: “Uzmanların denizin eski haline geri dönmesi için en az 30 yıl gerekir sözünden, bölgemizde ne kadar ciddi bir facia yaşandığını tahmin etmek çok zor olmasa gerek. Yüzlerce deniz canlısının öldüğü, ekosistemin geri dönmesinin onlarca yıl alacağı bir felaket sonrası, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı bir hafta sonra (19 Ocak 2017 tarihinde) yaptığı basın açıklamasında; “Çevre ve Şehircilik Bakanlığı İzmit Körfezi’nde meydana gelen kirliliği temizlemek için çalışmalarına devam ediyor” demekle yetiniyor. Yine Bakanlığın basın açıklamasında “Uçak ile her gün denetleme yapıldığını söylemelerine rağmen neden olayın meydana geldiği 12.01.2017’den bahsetmek yerine, 18.01.2017 tarihi itibariyle uçaktan çekilen hava fotoğraflarında deniz yüzeyinde film tabakası şeklinde yağımsı kirlilik görülmekte, kıyılarda ise Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğümüzün personellerince denetimler devam etmekte olup, lokal kısmi kirlilik olduğu, bunlara da temizlik firmaları yönlendirilerek temizlik işlemleri devam etmektedir” denmektedir. Çalışma Bakanlığı bu firmanın denetimini en son ne zaman yapmıştır, bu felaketten sonra denetim yapmış mıdır?”
Hava koşullarının etkisiyle sızıntı İstanbul’un Adalar, Tuzla ve Pendik sahilini tehdit ediyor
Körfezdeki çevre felaketinin yaşandığı andan itibaren bölgede bulunan Adalar Denizle Yaşam Ve Spor Derneği Başkanı Volkan Narcı, “Körfez’de yaşanan bir çevre felaketidir. Pendik ve Tuzla kıyılar ile Adalar tehdit altındadır” dedi.
Volkan Narcı, gelişmeleri ve yaşananları bir duyuru ile kamuoyuyla da paylaştı:
“ADYSK olarak geçtiğimiz hafta nakil sırasında İzmit Körfezi’nde meydana gelen petrol türevi kirlilik konusunda resmi kurumlarla temasa geçtik. Yaptığımız görüşmeler ve temaslar sonucundaki bilgileri sizlerle de paylaşıyoruz:
12 Ocak 2017 günü akşam saatlerinde alınan ihbarlarla ilk incelemede denize petrol sızıntısı olduğu tespit edilmiştir. Acil müdahale planı gereğince kazanın sebep olduğu tahmin edilen kuruluş/kuruluşlar/gemi/gemiler tarafından ilk etapta müdahalede bulunulduğu öğrenilmiştir. Valilik tarafından acil müdahale komisyonu kurularak araştırma ve müdahaleye başlanmış olduğu saha çalışmaları hala devam ettiği yönünde bilgi alınmıştır.
Şu ana dek yapılan çalışmalara göre İzmit Körfezi’nin 28 noktasında çeşitli yakıt türlerine ait ürünlere rastlanılmıştır. Gümrük Bakanlığı’na verilen ifadede 280 ton yakıtın denize kaçtığı söylenmiştir. Kirliliğin kaynağını ve ürün türlerini net olarak tespit için numuneler alınmıştır. Parmak izi yöntemi kullanılarak analiz yapılması için TÜBİTAK’a gönderilmiştir.
Bakanlık ve diğer resmi kurumlar resmi kaza raporunun oluşturulması için tüm çalışmalarına sahada devam etmektedir.
İzmit Körfezi’nde meydana gelen petrol türevi kirliliğinin çevreye verdiği zararın tespitiyle ilgili çalışmalar devam etmektedir. Deniz ve petrol kirliliklerine müdahale konusunda uzman firmalar ve ekiplerle kirliliğin oluştuğu günden itibaren çalışmaların titizlikle sürdürüldüğü bilgisi yetkililer tarafından ifade edilmiştir. Resmi kaza raporu oluşturulup kirletenin belirlenmesinden sonra gereken cezai işlemler uygulanacaktır. ADYSK olarak ilgili tespitler yapılmıştır. DemSar arama kurtarma ile Tuzla Marinada 3 bariyer bekletilmektedir. Ayrıca petrol sızıntı emici sünger talepleri yapılmış; havanın rüzgâr yönüne bağlı kirliliğin Adalar’a ulaşması durumunda yetkililerimiz ile ilgili kurumlar hazır beklemektedir.
12 Ocak tarihinde Dilovası’nda faaliyet gösteren bir firmaya ait tanklardan, tanklar arası fuel oilin transfer işlemleri sırasında güvenlik havuzlarına fuel oil’in taştığı, güvenlik havuzundan da yağmur suyu kanalına aktığı, oradan da denize taşındığı Kocaeli Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü tarafından tespit edilmiştir. Denize 90-100 ton civarında fuel oil döküldüğü tahmin edilmekte olup, Gümrük Müdürlüğü’nce dökülen miktarı kesin olarak hesaplama çalışmaları devam etmektedir. Temizlik çalışmaları karada denizde başlatılmış ve büyük oranda temizlenmiştir. Kıyı ve açık denizde yapılan çalışmalar sonucu toplanan atıklar bertaraf tesislerine yönlendirilmektedir. Tanklardan dökülen fuel oilin çevreye verdiği zarardan ötürü 2872 Sayılı Çevre Kanununun 20-v maddesi uyarınca firmaya 2 milyon 100 bin TL idari yaptırım uygulanmıştır.”
Tehlike devam ediyor
Adalar Denizle Yaşam Ve Spor Derneği Başkanı Volkan Narcı, tehlikenin devam ettiğini, İstanbul Adalar, Pendik ve Tuzla Sahili’ni etkilediğini söyledi. Narcı, Adalar’da yaşayan bütün kuş türleri, endemik deniz canlıları dahil bütün canlı türleri, kıyılarda oluşabilecek tortular ve bu tortulardan beslenecek canlılar tehdit altındadır uyarısında bulundu.
Doğa Derneği de, “Denize sızan yakıt, Körfez ve Derince Sahili’ne ulaştı ve buradan Gölcük’e doğru ilerliyor. Deniz kuşları başta olmak üzere pek çok deniz canlısını akaryakıta bulayan sızıntı, bölgedeki tüm kıyıları ve denizel biyolojik çeşitliliği büyük tehlikeye atıyor” bilgisini verdi.
Doğa Derneği Koruma Programı Koordinatörü Levent Erkol yaptığı açıklamada: “Felaketin etkilediği kıyılara sözde temizleme çalışmalarından bir gün sonra ulaştığımızda durumun ciddiyetini daha iyi anladık. Kıyının denizle kesiştiği bölgede ulaşabildiğimiz yerlerde onlarca denizanasının yanı sıra onlarca yakıta bulanmış ölü ve canlı sakarmeke gözlemledik. Avrupa’dan ve ülkemizdeki diğer sulak alanlardan kışlamak için bölgeye gelen su kuşları için tehlike devam ediyor.
Deniz canlıları için önemli bir besin kaynağı oluşturan bentozun (Deniz dibinde çamurda veya kaya üstlerinde yaşayan hayvanlar) akaryakıta bulanması büyük tehlike oluşturuyor. Birçok omnivor ve karnivor balığın besinini oluşturan bentozun, akaryakıt ve türevi ile kaplanması bunlar üzerinden beslenen balıkları ve son olarak bu balıkları tüketen insanları da doğrudan etkiliyor. Bentoz elemanlarının en önemlilerinden olan midyeler her gün vücut ağırlıklarının yaklaşık 10 katı kadar suyu filtre ederek besleniyor. Bu da yaklaşık 1 kg midye etinin 100 gramının fuel oilden oluşacağı anlamına geliyor…” dedi.
Tanklar kaçak inşa edilmiş
Polisan’ın sahibinin, Poliport limanını denizi usulsüz ve hukuka aykırı biçimde doldurtarak inşa ettirdiği iddiaları da gündemde. Kamuoyunun tüm tepkisine rağmen Poliport için kıyı alanı doldurulmaya başlandığı öne sürülüyor.
‘gündemdilovası.com’un haberine göre, Muhtar Mehmet Özay, Poliport Limanı’nda yasalara aykırı olarak inşa edildiğini öne sürdüğü tankların yöre halkını korkuttuğunu belirterek, Poliport’un 12 tankının kaçak olarak inşa edildiğini öne sürdü ve “Kaçak olan bu tankların içerisinde ise ne tür kimyasal maddelerin olacağı, çevre ve köprüye etkilerinin ne olacağı konusunda özellikle mahalle halkının tereddütleri var. Hemen hemen her gün ciddi şikâyetlerle karşı karşıya kalıyorum. Yetkililerin bir an önce bu kaçak tanklar ve içerikleri ile ilgili görevlerini yapmalarını bekliyoruz” ifadelerini kullandı.
ADYSK Başkanı Volkan Narcı’nın felaket ile ilgili son duyurusu:
12 Ocak’ta Kocaeli’nin Dilovası ilçesinde meydana gelen yüzlerce ton petrol sızıntısı, büyük bir çevre felaketine yol açtı. Binlerce su canlısının yaşamına mal olan fuel-oil sızıntısının ardından Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, ilgili firmaya 2 milyon 100 bin lira tutarında idari yaptırım cezası uygulandığını açıkladı. Ancak Bakanlığın açıklamasında firma adının paylaşılması gerektiğini düşünüyoruz.
Poliport limanından yüzlerce ton petrolün denize sızmasıyla yaşanan çevre felaketinin ardından Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada firma adının gizlenmesi ve bu konuda basının da sessiz kalması manidar oldu. Ayrıca bugün büyük bir çevre felaketine neden olan Poliport’un da hukuka aykırı olarak denizin doldurulmasıyla inşa edildiği öne sürülüyor.
Tüm İzmit Körfezi’ni etkileyen yüzlerce ton petrolün neden olduğu bu çevre kirliliğinin etkisi yıllarca sürecek, hatta suların ısınması ile birlikte bu yakıtın Adalar bölgesine gelmesi de mümkün.
Bu büyük çevre felaketi yaşanır iken adalarımıza verebileceği zararı en aza indirebilmek için ADYSK yönetimi ve çalışma arkadaşlarımız ile bir hafta alarmda bekledik.
İstanbul Afet ve Acil Durum Müdürlüğü (AFAD İstanbul) Müdürümüz ve ilgili vali yardımcımız ile yaptığımız istişare toplantısı sonucu yapılanlar ve İstanbul il sınırına sızma anında müdahale yapılması konusunda anlaşıldı.
İBB / Deniz Hizmetleri acil duruma geçerek, bölgede hazırlıklarını tamamladı ve ADYSK (Adalar Denizle Yaşam ve Spor Kulübü Derneği - Heybeliada) ile koordineli olarak müdahale için beklenildi.
Dem-Sar ile Tuzla Marina’da 3 adet su üstü bariyeri hazır halde getirildi.
Meke Marine profesyonel acil müdahale için konuşlandırıldı.
Adalar Kaymakamlığı ve Adalar Belediyesi bu konuda ve alınan önlemler konusunda bilgilendirilip ani müdahale durumunda destek oluşturuldu.
Ayrıca konu hakkında Türkiye ve son yaşanan Meksika sızıntısında çalışan bilim insanları ile iletişime geçilerek neler olabileceği ve nasıl koruma önlemi alınacağı hususunda iletişim kuruldu.
Şimdilik tüm bu süreç sessiz şekilde ilerliyor, hiçbir ciddi açıklama yok. Marmara Denizi çok hassas ve çok özel bir deniz; 3 denizin (Akdeniz, Karadeniz, Ege) gibi denizlerde yaşayan birçok ortak canlı burada ve dünyanın tek iç denizlerinden birisi. Bu çok ciddi bir çevre felaketidir. Bunun etkilerini yaz ayı ile birlikte uzunca yıllar göreceğiz. Her şey oldu ama bitmedi ve tekrar olmaması için neler gerekiyor ise bunun önlemi kesinlikle alınmalı.
Körfez felaketi
Heybeliada Gönüllüler Derneği Başkanı Prof. Dr. Haluk Eyidoğan 12 Ocak 2017 tarihinde yaşanan Dilovası Körfezi’ndeki petrol sızıntısı ve kirliliği ile ilgili bir açıklama yayımladı:
Geçen hafta İzmit Körfez’in de gerçekleşen petrol sızıntısı hakkında lütfen kim ne yapabilir ise destek olsun. Yarın hava bu şekilde esmeye başlar ise Tuzla-Pendik ve Adalar bundan etkilenecek.
Adalar Denizle Yaşam ve Spor Derneği bu konuyla özel olarak ilgileniyor. Dernek Başkanı Volkan Narcı bölgedeki çalışmalara katılıyor.
Rüzgâr ve diğer akıntı koşullarına bağlı olarak Adalarımız da bu kirlilikten etkilenecek.
Poliport, Evyapport, DP World Yarımca Limanı, Tüpraş İskelesi ve Harikalar Sahili’nin bulunduğu 20 millik alan içerisinde görülen yakıt sızıntısı deniz kuşlarının ölümüne neden olurken, onlarca deniz canlısının yok olmasına yol açtı.
Bu sabah saatlerinde ilk Poliport Limanı bölgesinde görülen ve daha sonra Körfez’in 28 bölgesine yayılan yakıt sızıntısı nedeniyle karabataklar ve diğer deniz kuşları öldü. Sızıntının ve facianın büyüklüğü saatler geçtikçe daha da anlaşılır olmaya başladı. Tüm Körfez’deki ekolojik dengeyi ve canlı hayatını tehdit eden yakıt sızıntısını önlemek için bariyerlerin oluşturulduğu görülürken, yetkililer incelemede bulundu.
Su üstünden gelecek olan kirleticiler 50-60 metre barikatla tutulmaya çalışılıyor. Bu yeterli değil, daha yeterli önlem alınması lazım.
Tuzla Marinada 2 ayrı barikat beklemede, lakin sorun; dibe batan çözelti. Su soğuk, eğer sondaj yapılmaz ise yaza doğru ısınan deniz suyu ile tüm bu atık (boya ve solvent gibi) poliport boya fabrikasından sızan tonlarcası tamamı köpük ve zehir olarak su üstüne çıkacak ve Adalarımıza da gelecek.
Yüzeyde bulunan sızmış yakıt cinsi ACST 700 ve ACST 1600. Limandan mı yoksa gemiden mi sızıntı olduğu bu maddelerin tespitinden sonra anlaşılacak.
Önleme ve temizleme çalışmaları Segal, Med Marine, Matedeniz firmaları yapmaya çalışıyor. Bölgede Çevre ve Şehircilik Bakanlığı temsilcileri incelemeler yapıyor.
Deniz yüzeyinde tahminen 150 ton yakıt sızıntısı var. Kıyı emniyet bu miktarda kirleticiyi deniz yüzeyinden toplayıp bertaraf etmek için uğraşıyor ama imkânlar kısıtlı olduğundan bu zaman alıyor. Şimdi su soğuk olduğundan kirletici madde eğer hızla tam olarak temizlenmezse dibe çökebilir ve sular ısınınca yüzeye köpük olarak çıkıp her yere dağılabilir. Adalarımız da bu nedenle tehlike altında.
TURMEPA da bölgede durumu izliyor.
TMMOB Kocaeli Şubesi, Kocaeli Çevre ve Şehircilik Müdürlüğü, İBB Deniz Hizmet bölgede çalışmalar yapıyor.
Tuzla Liman Başkanlığı ve Körfez 2. derece alarm durumunda.