Heybeliada İnönü Evi Müzesi, geçen yıl restorasyon ihtiyacı nedeniyle ziyarete kapatılmıştı. İnönü Vakfı bünyesindeki müze evin bütününde restorasyon çalışması yürütüldü. Ahşap binanın çürüyen aksamı değiştirildi, korkuluklar ve süslemeler yenilendi, orijinal renkler bulunarak yeniden boyandı. Sadece dış cephe değil, evin içi de elden geçirildi. Tüm elektrik altyapısı yenilendi. Sıhhi tesisat malzemeleri mümkün olduğunca orijinal halleriyle kalacak şekilde temizlendi, bakımı yapıldı.
Evin sergilenmekte olan eşyaları de restorasyon ve konservasyondan geçirildi. Temizlendi, bakımları yapıldı.
Çalışmaları yöneten Adalı mimar dostlarımız Berrin ve Ali Erkurt’u, açılış günü, 24 Temmuz’da, tören öncesinde ziyaret ettik. Katları ve odaları birlikte dolaştık. Evi tanıyan bir kişi olarak, gördüğüm manzaradan büyük keyif aldığımı söyleyebilirim.
İnönü Vakfı Başkanı Özden Toker, çalışmaları her zamanki titizliğiyle izlemişti ama sadece iki gün önce son halini görme fırsatı bulmuştu. Açılış günü misafirlerini karşılarken ayaküstü sohbet etme fırsatı bulduk. Ortaya çıkan işten çok mutluydu. Eve uzun süredir köklü bir müdahale yapılmamış, yapılanlar günü kurtarmaktan öteye geçmemişti. Şimdi artık gönlü rahat ve huzurluydu.
Restorasyon sürecinde yapılanları Berrin ve Ali ile konuştuk. Sorularımızı Adalı için yanıtladılar:
İşe başladığınızda yapı ne durumdaydı?
Yapı 104 yaşında ve konstrüksiyon olarak bazı ufak tefek zemin oturmalarının yarattığı sıkıntılar dışında sağlam. Çeşitli dönemlerde yapılmış tamir ve restorasyonlardan sonra yapıda kalan en önemli özgünlük konstrüksiyonu; tuğla duvarlar ve ahşap döşemeler. Bina dış süslemeleri cephe düzeni bozulmadan günümüze gelmiş. Yapının dış doğramaları ve panjurları son 5 yıl içinde yapılan müdahaleler sonunda tamamen yenilenmiş. Eski ahşap aksamın dış koşullara maruz kalan bölümünün neredeyse tamamen yok olduğunu görüyoruz.
Cadde tarafı ahşap balkon korkulukları ve süsleri de yer yer çürümüştü. Bunlar da yenilendi.
19. yy İstanbul ahşap mimarisinde kullanılan kereste çok büyük oranda Romanya kökenlidir.. Romanya keresteleri İstanbul iklimine son derece dayanıklı malzemelerdi. Bunları bildiğimiz için doğal olarak içimizden şunu sorduk “Acaba binanın eski doğramaları Romanya kerestesi miydi? Hepsi de mi çürümüştü?” Bilmiyoruz.
Menteşeler dışında kalan pirinç aksam ise boyaların altında kalmıştı fakat temizlenince hepsi özgün halleri ile ortaya çıktılar.
Tavanlarda ve duvarlardaki – iç ve dış – yıllardır birikmiş boya katmanlarını sistemli bir şekilde ortaya çıkarıp binanın ilk boyalarına ulaşan restoratör Elif Çolakoğlu arkadaşımıza çok teşekkür ederiz. Binanın geçmiş renklerine ulaşmak ve bunları Özden Toker hanımefendinin hafızasına sormak heyecan vericiydi.
Sadece binanın içi ve dışı değil, aynı zamanda sergilenmekte olan eşya ve objeler de elden geçirildi ve düzenlendi sanıyorum. Bu konuda ne diyeceksiniz?
Evin içindeki tüm objelerin tamamı bu çalışma süresinde temizlendi ve bakımları yapıldı. Tablolar, çerçeveler, mobilyalar vs. Bu objelerin sergilenmesini tekrar düzenlerken yaşamın evde bugün de devam etmekte olduğunu anlatmaya çalıştık.
Çabamız bu hafıza mekanının anlattığını anlamaya çalışmaktı. Koruma çalışmalarında mekanı kullanmışların ve kullananların katılımı mekanı çok mutlu eder. Mekanın mutluluğunu da ziyaretçilerin yüzünden anlarsınız.
Biz de şimdi ziyaretçilerin yüzüne bakıp anlamaya çalışıyoruz.
