1950-70 yılları arasında ağırlıkla İstanbul takımlarından oluşan futbol ligi, bugün olduğu gibi yaz başında biter, futbolcular tatile çıkarlardı.
Futbolcular arasında yaz tatilini Adalar’da geçiren çok sayıda ünlü isim vardı. Fırsat bu fırsat, ünlülerin kendi aralarında, Adalar takımlarında top koşturanlarla birlikte yer aldıkları maçlar organize ediliyor ve bu Adalılar için tam bir futbol şölenine dönüşüyordu.
Öncülüğü, 1946 yılında kurulmuş Kınalıada Spor Kulübü yapmış ve maçlar da Kınalıada Jarden stadında gerçekleştirilmişti.
Hatırlayacaksınız yıllar sonra, 2013 yılında Büyükadalı ünlü futbolcu Lefter yaşamını yitirdiğinde, Adalar Müzesi bu tarihi organizasyonları hatırlamış ve iki yıl üst üste Lefter Kupası adı altında yine Kınalı’da organize etmişti. Ünlü futbolcular, Büyükada, Heybeliada, Kınalıada ve Burgazada formalarıyla sahaya çıkmışlar, dörtlü turnuvada karşı karşıya gelmişlerdi.
1950 yılında Kınalı - Beşiktaş
Her Pazar Jarden sahasında oynanan maçlarda Kınalıada futbol takımının kadrosunda kaleci Zamora (lakap), eski Galatasaraylı Eşfak Aykaç ile Nubar Hamamcıoğlu, eski Beşiktaşlı Jirayr Suldur, Mıgırdiç Yavruyan ve Zaven Tomasyan, Argiri, Balıkçı reisi Saadet, Arap Selahattin Okay, Sarı Saim, Hikmet ve Hakkı Abanoz kardeşler, Ethem ve Recai Ağartan kardeşler, Davutpaşa’da forma giymiş Nor Şişli’den Diranik Vanlıyan yer alıyordu.
1950 yaz aylarında Kınalıada çocuğu Beşiktaşlı Şükrü Gülesin, Beşiktaş takımını Kınalı’ya getirip adalılara heyecan yaşattı, böylece seyirciler o dönemlerin lig şampiyonu Beşiktaş’ın ünlü milli futbolcularını izleme şansını buldular. Eşref Özmenç, Ali İhsan Karayiğit, Çengel Hüseyin Saygun, Kemal Gülçelik , Şükrü Gülesin ve Bülent Eselli siyah beyazlılar Jarden sahasında Kınalı takımını 1950’de 6-2 yendiler.
Kınalıada takımı 50’li yılların ortalarına kadar özellikle Burgazada, Kadırga, Samatya Sahakyan, Kumkapı Yıldırımspor, Yenişehir, Büyükada, Heybeliada, Şişlispor, Taksimspor gibi takımlarla karşılaştı.
1950- 1960 yılları arasında Kınalıada forması giyen Büyükadalı Fenerbahçeli Lefter Küçükandonyadis, İstanbulsporlu Koço Kasapoğlu, Aydemir Nemli ve kaleci Altan, Galatasaraylı Metin Oktay, İsfendiyar Açıksöz , Kadri Aytaç, Coşkun Özarı, Galatasaray’da da oynamış üç Beyoğlusporlu futbolcu Mustafa Kızıltuğ , Koçis Kondidis , Varujan Aslanyan, Burgazadalı Beyoğluspor kalecisi Gogo Surunopulos, İstanbul’dan gelen Fenerbahçeli Naci Erdem, Ahmet Berman (önceden Beşiktaş, daha sonra Galatasaraylı), Feridun Bugeker ve Necdet Çoruh, Vefa’dan Karnik Gemerekoğlu (sonradan Beyoğluspor ve Taksimspor), Garbis İstanbulluoğlu (Tenekeci), K.Garbis Balta , Beyoğlusporlu Yorgo Dimitrioğlu , kaleci Koço Karuso, Koço Baharoğlu, Niko Kazancıoğlu, Riri Sandukas, Diyamandi Menksis, kaleci Aleko Psomyadis, Adalet’ten Kaya Girgin, Karagümrükten Halit Kavukçuoğlu, Elektrik kulübünden eski Beşiktaşlı Hasan ve Selahattin, Beykoz’dan Aleko Yordan, Kınalıadalılardan Saadet Reis, Sarı Saim, eski Beşiktaşlı Zaven Tomasyan, Hikmet ve Hakkı Abanoz, Ethem ve Recai Ağartan (sonradan Şişli-Taksimspor), Orhan ve Vural Yalçınkaya, Toto Kazakos (sonradan Beyoğluspor) gibi bir çoğu ünlü, hatta milli takım oyuncusu olan futbolcuların yanında Yasef Buton, Yoakim, Taksimspor’un flaş isimlerinden Ardaş Basmacıyan , Onbaşı Horen , Minas Melkonyan, Şişli’den Ara Toşikyan, Vartan Tetikbaş, Konyalı Garo Odabaşı, Mihran ve Misak Kınalıspor’un lacivert-beyaz formayı giyenler arasındaydılar.
1953 yılında Kınalıada – Burgazada şöhretler karşılaşması
50’li yılların yaz döneminde en önemli maçlar Burgazada ve Arnavutköy takımlarına karşı oynananlardı. Bunlar arasından özellikle iki maçı sizlerle paylaşalım.
Önce 1953 yılının Temmuz ayına gidelim. Jarden Hırant - Barsamyan futbol sahasına çıkan o zamanların ünlü hakemi Feridun Kılıç, gazetelere de haber olan Kınalıada – Burgazada ezeli rekabetinin maçını yönetmişti. Takımlar şu kadrolarla sahaya çıkmışlardı:
KINALIADA: Altan (İstanbulspor)- Hasan (Elektrik), Sarı Saim- Yorgo Dimitrioğlu (Beyoğluspor), Naci Erdem (Fenerbahçe), Ethem Ağartan - Recai Ağartan, Selahattin (Elektrik), Feridun Bugeker (Fenerbahçe), B. Ahmet Berman (Beşiktaş), Zaven Tomasyan.
BURGAZADA: Gogo Surunopulos (Beyoğluspor) - Koço Baharoğlu (Beyoğluspor) ,Niko Nikolau (Beyoğluspor)- Coşkun Özarı (Galatasary), Yorgo Maruli (Beyoğluspor), Mustafa Kızıltuğ (Beyoğluspor)- Yafa (Beyoğluspor) , Koçis Kondidis (Galatasaray), Turgay Şeren (Galatasaray), Kadri Aytaç (Galatasaray), Deveci (Beyoğluspor).
Maç Burgaz ve Kınalı taraftarlarının tezahüratı ile çok hızlı başladı. İlk yarıda Burgazada Koçis Kondidis’in golü ile 1-0 öne geçtiyse de Yorgo Dimitrioğlu Kınalı’nın berberlik golünü attı. İkinci yarıda süratli oyun devam etti, öyle ki Jarden sahası futbolculara dar geliyordu, Oyunun ortalarına doğru Kınalıada ataklarını artırdı ve Feridun Bugeker’le öne geçti. Maç böyle bitecek sanılırken bitime beş dakika kala Kadri Aytaç Burgaz’ın ikinci golünü attı ve iki takım 2-2 beraberlikle sahadan ayrıldı. Burgazlı taraftarlar memnundu, Kınalıadalılar ise seyrettikleri güzel bir maçı konuşuyorlardı.
1956’da Kınalı – Arnavutköy
1956 yılının yazında Kınalıada büyük bir şölen daha yaşadı. Kınalıada’dan eski Galatasaraylı Eşfak Aykaç milli takıma tek seçici olarak atanmış ve dünyanın en ünlü takımı Macaristan milli takımını Dolmabahçe stadında 3-1 yenerek tarihe geçmişti. Eşfak Aykaç adada büyük futbolcuların oynayacağı bir maç organize edilmesini istedi ve Beyoğlusporlu oyunculardan kurulu Arnavutköy takımı Temmuz ayında Kınalı’ya gelerek Jarden sahasına çıktı. Kınalıada takımında forma giyenlere baktığımızda hayran olduğumuz milli futbolcuları görüyorduk. Bu takım Arnavutköy’ü hezimete uğratır diye düşünürken, sarı yeşilli Arnavutköylüler öyle bir oyun oynadılar ki herkes heyecandan donup kaldı. Önce kadroları verelim.
KINALIADA: Aleko Morisis (Beyoğluspor-basketçi)- Recai Ağartan (Taksim), B.Ahmet Berman (Beşiktaş)- Yorgo Dimitrioğlu (Beyoğluspor), Naci Erdem (Fenerbahçe), Necdet Çoruh (Fenerbahçe)- İsfendiyar Açıksöz(Galatasary), Coşkun Özarı (Galatasaray), Metin Oktay (Galatasaray), Lefter Küçükandonyadis (Fenerbahçe), Kadri Aytaç (Galatasaray)
ARNAVUTKÖY takımı kaleci Vefalı Turgut Yılman hariç tamamen Beyoğlusporlu futbolcularından kurulmuştu, üçü Maruli kardeşlerdi, Diamandi Mensis, Avram Papaanastas, Aleko Sofyandis, Koço Kasapoğlu, Yafa, Koçis Kondidis, Panayot: Sarafim , Koço Kartal kadroda yer alanlardı.
Çok hızlı bir şekilde başlayan maçta Arnavutköy daha iyi bir takım oyunu çıkartırken, Kınalıada’nın şöhretli ve milli oyuncularından sağ açık İsfendiyar’a saha dar geliyordu. Hızlı bir şekilde kanattan topla birlikte koşan milli futbolcu kendini tutamayıp iki üç kere caddeye çıktı. Metin Oktay da istediği gibi küçük sahada alan bulamıyordu. Ancak bu sahaya alışık olan Lefter ve Kadri sazı ellerine alıp oyuna Kınalıada’nın hakim olmasını sağladılar, Arnavutköy’ün süratli oyunu ise adeta nefesleri kesiyordu. Sonunda maçı Kınalıada 6-5 kazandı. Lefter, Kadri ve Metin ikişer gol attı. Arnavuköy’den de Yorgo Maruli ve Diyamandi 2 gol, A. Maruli de bir gol kaydetmişti. Seyircilerin maç sonu adeta başı dönmüştü. Böyle bir maçı bir daha göremezlerdi.
Heyecan 1960’lı 70’li yıllarda da devam etti
1960-1970’li yıllarda da Kınalıada birçok futbol şölenine tanık oldu. Ünlü futbolcular yine ada takımının formasını giyiyorlardı Pazar günleri. Bu dönemde ilk başlarda daha çok Kınalılı futbolcular sahadaydı. Kaleci Toto Kazakos, Maki Pehlivanidis, Niko Kazancıoğlu, Sava Kazancıoğlu, Nevzat İlter, Orhan ve Vural Yalçınkaya kardeşler, Recai ve Ethem Ağartan, Hikmet ve Hakkı Abanoz, Ara Toşikyan, Konyalı Garo Odabaşı, Yoakim, Mihal Şişko, hiç yaşlanmayan Zaven Tomasyan , Harut Ürgüplü, Çakıl Aykaç, Nevzat İlter, Erdoğan Alparslan, Hanna, Riri Sandukas, Taki Nikolaidis ve küçük yaşına rağmen yıldızı parlayan Garo Hamamcıoğlu. Dışarıdan gelen ünlü futbolcular ise Vefalı Garbis İstanbulluoğlu, Beyoğlusporlu Karnik Gemerekoğlu ve kaleci Aleko Psomyadis, Taksimsporlu Varujan Aslanyan, Fenerbahçeli Lefter Küçükandonyadis, Naci Erdem, artık sarı lacivertli formayı giyen Kadri Aytaç ve Necdet Çoruh, İstanbulsporlu Koço Kasapoğlu, Galatasaraylı Candemir Berkman, Taksimspor’dan Ardaş Basmacıyan, Artin İsaoğlu’ydu. 60’lı yılların başında Kınalıada’ya gelen takımlar şunlardı: Kadırga, Beyoğluspor, Şişlispor, Taksimspor, Yıldırımspor, Sahakyan, Burgazada ve Büyükada.
1965’den 1970’e kadar olan bölümde Kınalıada takımında Sarıyer’de oynayan Garo Hamamcıoğlu, Vefa genç takımında başlayarak A takımına yükselen Hayk Küçükyan ve Niko Kovi, aynı takımdan Zonguldakspor’a transfer olan Arif Pırnal, İstanbulspor genç takımından Taksimspor’a transfer olup Mahalli lig şampiyonluğu yaşayan Onur Belge, Taksimspor kalecisi Aleksan Dadyan, Şişlisporlu Harutyun Bağdasaryan, adalılardan Loris Filizli, İstanbulsporlu Dimitri Pantezi, Vefa’nın ünlü yabancı kalecisi Raduloviç, Feriköy’ün Yugoslav santraforu Nabudoviç ve Beykozlu Ateş Vural ilk on birde yer alan futbolcular olarak Vefa’dan Candemir Berkman’ın kaptanlığında sahaya çıkıyorlardı.