Kent konseyleri; 1990’ların ortalarından bu yana Türkiye’de uygulamaya konan neo-liberal yapısal uyum politikalarının getirdiği mali disiplin, hesap verebilirlik ve şeffaflık söylemlerinin yerel düzeydeki aracıdır.
1996 yılında İstanbul’da gerçekleşen Habitat II “Kentleşen Dünyada İnsan Yerleşimleri” Konferansı’nda yerel yönetimlerin “Yerel Gündem 21” konusunda çalışmaları önerilmiştir.
Kent Konseyi; merkezi ve yerel yönetimin, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının ve sivil toplumun ortaklık anlayışıyla, yerel hemşehrilik hukuku çerçevesinde buluştuğu; kentin kalkınma önceliklerinin, sorunlarının, vizyonlarının sürdürülebilir kalkınma ilkeleri temelinde belirlendiği, tartışıldığı, çözümlerin geliştirildiği ortak aklın ve uzlaşmanın esas olduğu demokratik yapılar ile yönetişim mekanizmalarını kısacası, kentteki paydaşları bir araya getirerek, tüm kenti kucaklayan “ortak akıl” güç ve zenginliği ile ortak aklın süzgecinden geçen kararları, uygulamaya geçirilmesi isteği ile tavsiye nitelikli olarak belediye ve ilgili kurumları sunmayı ifade eder.
Kent Konseyi: 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 76. Maddesinde belirtilen hedefler doğrultusunda; halkın yönetime katılımını ve denetimini sağlayacak mekanizmaları (düzenekleri) geliştiren ve kendi sorunlarına sahip çıkmasını özendiren, yönetişim eksenli katılımcı demokrasiyi esas alan ve sivil toplumu önceleyen oluşumdur (bursakentkonseyi.org.tr, 2015). Kent konseyleri yerel düzeyde yönetişimi gerçekleştirme amacı taşıyan örgütlenmelerdir.
Kent Konseyi’nin Üyeleri: Mahallin en büyük mülki idare amiri veya temsilcisi; belediye başkanı veya temsilcisi; sayısı onu geçmemek üzere illerde valiler, ilçelerde kaymakamlar tarafından belirlenecek kamu kurum ve kuruluşlarının temsilcileri; mahalle sayısı yirmiye kadar olan belediyelerde bütün mahalle muhtarları, diğer belediyelerde belediye başkanının çağrısı üzerine toplanan toplam muhtar sayısının % 30’unu geçmemek ve 20’den az olmamak üzere kendi aralarından seçecekleri temsilcileri; beldede teşkilatını kurmuş olan siyasi partilerin temsilcileri; üniversitelerden ikiden fazla olmamak üzere en az bir temsilci, üniversite sayısının birden fazla olması durumunda her üniversiteden birer temsilci (nasıl seçildiği belirgin olmayan); kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının, sendikaların, noterlerin, baroların ve ilgili dernekler ile vakıfların temsilcileri ve kent konseyince kurulan meclis ve çalışma gruplarının birer temsilcisidir.
Kent Konseyi’nin Organları: Genel kurul, yürütme kurulu ve meclisler ve çalışma gruplarıdır. Genel Kurul; yürütme kurulunun, meclislerin ve çalışma gruplarının seçim ve çalışma esaslarını yönergeyle belirler. Yürütme Kurulu; genel kurulun gündemini tespit eder ve genel kurul tarafından oluşturulan görüşleri ilgili belediyeye sunar ve uygulamayı izler. Meclisler ve Çalışma Grupları; burada oluşturulan görüşler, kent konseyi genel kurulunda kabul edildikten sonra değerlendirmek üzere ilgili belediye meclisine sunulur.
Örgüt Yapısı: Kent konseyinin örgüt yapısı; organlar, kent konseyi başkanı, kent konseyi genel sekreteri ve sekreterya (idari ve mali) hizmetlerinden oluşmuştur.
Kent Konseyi Örgüt Yapısı
İşleyişi: Genel Kurul, kent konseyinin en yetkili organıdır. Genel Kurul’a kent konseyi başkanı başkanlık eder. Yürütme Kurulu, genel kurul tarafından birinci dönem için iki, ikinci dönem için üç yıl görev yapmak üzere seçilen, kadın ve gençlik meclis başkanlarının da yer aldığı en az yedi kişiden oluşur. Meclisler ve Çalışma Grupları’nın çalışma usul ve esasları genel kurulca belirlenir. Kent konseyi genel sekreteri, belediye başkanı tarafından önerilen üç aday arasından yürütme kurulu tarafından seçilir. Kent konseyi genel sekreteri kent konseyinin görevlerinin yerine getirilmesini koordine eder. Meclisler, çalışma grupları vb. yapılar arasındaki çalışma uyumunu ve koordinasyonu sağlar. Genel sekreter, kent konseyi başkanına ve yürütme kuruluna karşı sorumludur. Sekreterya hizmetlerini yürüten personel, bu çalışmalarında genel sekretere karşı sorumludur.
Yetki ve Sorumlulukları: Kent konseyleri, görev alanına giren konularda meclis ve çalışma grupları oluşturabilir. Kent konseyi genel kurulu Kent Konseyi Yönetmeliği’ne aykırı olmamak kaydıyla uygulama yönergeleri çıkarabilir.
Sorunları: Kent konseyinin sekretarya hizmetleri, ilgili belediye tarafından önerilecek ve yürütme kurulu tarafından kabul edilecek görevliler tarafından yerine getirilir. Belediyeler kent konseylerine, bütçelerinde ödenek ayırmak suretiyle ayni ve nakdi yardım yapar ve destek sağlar.
Hüseyin ERKUL, Prof. Dr.
Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Çanakkale Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu
hcerkul AT comu NOKTA edu NOKTA tr
(2. Ulusal Kent Konseyleri Sempozyumu Bildiri kitabından, Bursa)
