Geçiş Dönemi Yapılanma Kararlarını Okumak

Adalar’da Geçiş Dönemi Yapılanma Koşulları V No lu Koruma Bölge Kurulu tarafından ilan edildi.

10.01.2020 tarih ve 6931 sayılı karar ile Adalar’da koruma imar planları hazırlanana kadar geçen süre içinde tescilsiz parsellerde yeni inşaatlar yapılabilecek.

2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanununun 17. Maddesi gereğince Koruma Bölge Kurulları bu kararları almakta yetkili.

Bu kararları şöyle bir gözden geçirirsek:

Kararın madde 1’den 5’e kadar olan hükümleri Geçiş Dönemi Yapılaşma koşullarının Adalar’ın kentsel sit ve arkeolojik sit alanlarında geçerli olacağını söylüyor. Bu maddeler tescilli kültür varlıklarının geçerli olan mevzuat çerçevesinde ele alınabileceğini, üzerinde tescilli yapı olan parsellerde ikinci bir bina yapılamayacağını ve tüm parsellerde yapılacak her türlü inşai faaliyetin kurul onayı ile olabileceğini belirliyor.

Bu 5 maddede geçen tüm hususlar zaten geçerli olan ve uygulanan mevzuatın içinde mevcuttur. Bu kararda tekrar edilmiştir.

6. madde ifraz ve tevhit yasağını tekrar belirttikten sonra Koruma Bölge Kurulu tarafından bazı koşullara bağlı olarak ifraz ve tevhidin yapılabileceğini söylüyor.

• Alanın sosyal ve fiziksel kalitesini arttırmak için donatı alanı oluşturmak amacı ile,
• Sit alanları farklılığı durumunda,
• Büyüklük ve şekil kısıtlılığından dolayı tek başına yapı yapılamayacak parsellerde,

Bu üç koşul çerçevesinde kurul karar verebileceğini belirtiyor.

Bu madde ile ilgili aklımıza gelen en önemli soru şudur:  Donatı alanları imar planları ile belirlenir, kurul donatı alanı belirleyebilir mi? Böyle bir kararı Nazım İmar Planı ilke ve ana esasları olmadan nasıl verecektir?

7. Madde “Üzerinde Tescilli Kültür Varlığı bulunmayan parsellerde yeni yapı yapılabilir” diyerek başlıyor ve hazırlanacak Koruma Amaçlı İmar Planları ile çelişmemesi açısından bugün donatı alanı olarak kullanılan alanlarda yeni yapılaşmaya izin vermiyor.

Bu maddenin alt maddelerinde projelendirme usulleri, konum belirleme, siluet etkisi, ağaç durumu, komşu parsellerle olan ilişki gibi sit alanlarında yapılacak yapılarda uyulması gereken koruma açısından bilinen ana ilkelere değinmeler yapan kararlar alıyor.

Arazi eğimi ile ortaya çıkan bodrum katların iskan edilemeyeceği, yüzme havuzu alan ve oranının belirlenmesi, çatıların düzenlenmesi ve çatılarda güneş kolektörü yapma izni verme gibi de kararlar da bu alt maddelerinde yer alıyor.

Bu madde ile ilgi aklımıza gelen en önemli sorular şunlardır:

• Adalar’daki tescilli parsellerin üzerindeki yapıların hepsi bir daha tescile gerek duyulmayacak yapılar mıdır? Aralarında özellikle 20. yüzyıla ait modern mimari mirasının olduğunu bilmiyor muyuz?
• Tescilsiz yapıların yeniden taranması ve bir envanter yapılması gerekmez mi?
• Tescilsiz parsellerde yeni yapı yapılacaksa eskinin yıkılması gerekecektir, kurul kararının bu endişeyi dile getirmesi gerekmez miydi?
• Sürmekte olan koruma planı üretimi sürecinde eğer bu değerde yapılar yıkılmışsa bunların ortaya çıkacak olan koruma amaçlı planlarda yer alamayacağı gerçeğini göz ardı edebilir miyiz?
• Yeni yapılacak bir yapı için imar planı olan alanlarda, bu plana göre bir imar durumu alınır. Bu objektif bir kriterdir. Acaba koruma kurulunun yeni yapılacak yapılarla ilgili imar koşullarını tamamen kendi yetkisinde toplaması doğru mudur? Bu durumda verilen kararlar sübjektif olmayacak mıdır?
• Sit alanlarında koruma bölge kurulları yapılanma koşullarını bu yaygınlıkta belirleyebiliyorsa imar planına gerek var mıdır?

8.madde engelli ve yaşlılar için alınmış yatay asansör yapabilme olanağını sağlamaktadır.

Bu madde zaten daha önce alınmış bir karardır ve bu karar metninin içinde tekrar yer almaktadır. Bu kararda tekrar edilmiştir.

9. madde ağaçlarla ilgilidir, yetişkin ve sağlıklı ağaçların kesilmeyeceğine hükmetmektedir. Projeler için ağaç rölövesinin isteneceğini bildirmektedir. Bu rölövenin yapının projesini etkileyeceği hükmü verilmektedir.

Sorumuz şu olabilir: Tüm alanı kapsayan bir ağaç envanteri yapılmış mıdır? Ayrıca daha sonraki yapacakları projeye göre bahçelerindeki ağaçları bugünden kesmek veya kurutmak için plan ve uygulama yapan mal sahiplerine karşı bu envantere dayanarak periyodik kontrollerin yapılması için gerekli önlemlerden de bahsetmek gerekir mi?

10.madde ise toplanma alanları ile ilgilidir. Bu alanların belirlenmesinde idarelerin kurulun görüşünü alması gerektiğini belirlemektedir.

Bu kararla Koruma Amaçlı İmar Planları olmayan Adalar Kentsel sitinde inşaat yapmak kolaylaştırılmıştır. Bundan sonra Kurulların vereceği yapılaşma kararlarını tartışabilmemiz biz adalıların katılımı ile hazırlanmış bir imar planının vizyon ve ilkeleri çerçevesinde mümkün olamayacaktır.

Bugünkü mevzuatın olanakları ile pekala basit onarımlarını yapabilen, gerekirse deprem güçlendirmesi için kurula proje sunabilen ve belediyesine onaylatabilen, tescilli yapıları için plan olsun olmasın daima rölöve, restitüsyon ve restorasyon projeleri hazırlattırıp gene belediyesine onaylatabilen adalıların bir mağduriyetinin olduğundan söz etmek doğru mudur?

Afet riski taşıyan yapıların yeniden yapılandırılmasına olanak sağlayan kurul kararı zaten vardı. Bu karara göre eğer yapı yıkılacak ise yeni projenin yıkılan binanın bulunduğu koşullara uyması gerekiyordu. Şimdi ise tamamen kurul tarafından yapılacak takdire kalmış bir uygulamalar zincirinin açılacağından söz etmek durumundayız.