Basın Açıklaması: “Adalı Sivil Toplum”, sağlıklı bir faytonculuk için tüm tarafları çözüme davet ediyor

Adalar Kaymakamlığı, Hayvan Sağlık Zabıtası Komisyonu 13.02.2018 tarihinde 6 maddeden oluşan bir tebligat yayınladı. İlgili kurumlara gönderilen tebligatla Adalar’da motorlu araca geçilmesi Büyükada’da sadece lunapark bölgesinde turistik amaçlı sınırlı sayıda fayton bulunması öngörülüyor.

Bu tebligatın ilk 3 maddesi atların özellikle söz konusu olduğu kamu sağlığı ile ilgilidir. Kalan 3 maddesi ise adalarda faytonculuğun nasıl düzenleneceği ve ulaşımın nasıl sağlanacağı ile ilgili kararlardan oluşmaktadır.

Adaların bugünü ve geleceğini ciddi olarak ilgilendiren bu tebligatla ilgili Adalar’da bulunan Sivil Toplum Örgütleri olarak bu açıklamayı yapma gereğini tarihi bir görev olarak görüyoruz.

Bu tebligat ile:

Atların sağlığı açısından alınan kararların tam bir kesinlikle ve süratle uygulanmasından yanayız. Hijyen koşullarının sağlanması, periyodik temizlik uygulamalarının sürdürülmesi, at giriş çıkışlarının gereken süreler için yasaklanmasını doğru buluyoruz.

“Adalar İlçesi Ruam Kararları” başlığı altında toplanan bir kurulun adalarda faytonculuğun nasıl düzenleneceği ve ulaşımın nasıl sağlanacağına dair hükümler vermesinin doğru olmadığını düşünüyoruz.

Biz Adalar’da faaliyet gösteren STK’lar olarak Kaymakamlık toplantısında ulaşıma ilişkin kararların uygulanması durumunda 150 yıldır var olan ve tartışmasız bir şekilde Adalar’ın kültürel değeri haline gelmiş olan Fayton taşımacılığını yok edeceğini, bir zanaat olarak değerlendirilebilecek faytonculuk mesleğini tamamen ortadan kaldıracağını, eksik kalan ulaşım boşluğunu kanunsuz ve kuralsızca hızla artan akülü araç trafiğine teslim edeceğini düşünüyoruz.

Sağlık gibi acil durumlar dışında plansız yapılan parçalı müdahalelerin hiçbirinin sonuç vermeyeceği ve kaotik ulaşım ortamını daha da kötüleştireceği bir gerçektir. Kent yaşamını ilgilendiren kararlar bir planın parçası olmadan ve yerelde yaşayanlarla yetkili kurumların işbirliği ve katılımı sağlanmadan alınmamalıdır.

Ruam ile mücadele konusunda:

İlgili kurumların açıklamalarından edindiğimiz bilgilere göre, Adalar’da ilkbahar ve sonbahar dönemlerinde ruam taraması yapıldığı, 2012-2015 yılları arasındaki dört yılda toplam 432 vaka tespit edilmişken, 2016 sonbahar döneminde 20, 2017 sonbahar taramasında da 18 vaka görüldüğü anlaşılmaktadır. Son iki yıldaki azalmaya rağmen, halen ruam hastalığı sorununun devam ettiği ortadadır.

UKOME tarafından 2011 yılında karara bağlanan ancak uygulanmayan Fayton Taşımacılığı Yönergesi uygulandığı takdirde diğer sorunlarla birlikte ruam sorunu da kontrol altına alınacaktır.

Bu kapsamda kaymakamlık tebligatında yer alan “hayvanların adalara giriş çıkış kontrolleri, taramaların sıklaştırılması, ahırların ve meydanların dezenfeksiyonu gibi rutin önlemlerin yanı sıra, İSPARK Fayton Park alanında karantina ahırı tesis edilmesi kararını doğru buluyoruz.

Bu önlemlere ek olarak, at sağlığı konusunda uzman kadrolu veteriner gözetiminde periyodik sağlık kontrolleri ve tedavileri için bir revir tahsisi, koşulmamış hayvanlar için de padok alanının ayrılması gerektiğini düşünüyoruz.

Fayton taşımacılığı konusunda:

Yaklaşık 150 yıldır sürdürülen ve Adalar’ın bir kültür değeri olan fayton taşımacılığının bugünkü sorunlarının birinci nedeni bu faaliyeti düzenleyen yasa ve yönetmeliklerin, yetkili birimler tarafından etkin bir şekilde uygulanmamış ve denetimlerin yapılmamış olmasıysa, ikinci neden son 20 yılda 10 kattan fazla artmış olan günübirlik ziyaretçi baskısıdır. Faytoncu esnafı da, kuralsızlığı fırsat gören, sadece kazancını düşünerek hareket eden mensuplarına ses çıkarmayarak, alabileceği önlemleri almayarak ve iç denetimini sağlamayarak, ne yazık ki, faytonculuk mesleğinin imajının başta Adalılar olmak üzere kamuoyu gözünde yıpranmasına yol açan sürecin parçası olmuştur.

Adalarda, özellikle de Büyükada’da faytonculuğun mevcut haliyle sürdürülemeyeceği ortadadır.

Ancak sorunun sadece faytonlar kaynaklı olduğuna inanmıyor, kiralık bisikletler, izinli fosil yakıtlı kamu araçları ve koruma kurulu kararına dayanarak ilçe belediyesince kullanımı sınırlandırılmış olan akülü araçların kullanımlarının da problemin önemli unsurları olduğunu biliyoruz.

Adalar kentsel ve doğal SİT alanıdır ve bu özelliğinin korunması gerekmektedir; SİT statüsüne hükmeden Koruma Kurulları kararlarına göre bisiklet ve fayton adalarda temel ulaşım aracıdır ve bütün yollar yaya yoludur. Bu hukuksal statünün varlığı yok sayılmamalıdır.

Sonuç olarak:

• Adalarda faytonların, bisikletlerin ve akülü ve motorlu araçların kullanımına ilişkin mevcut yönetmelikler eksiksiz olarak uygulanmalı ve denetimler düzenli olarak yapılmalı, ilkeli bir şekilde cezai yaptırımlar uygulanmalı, caydırıcı olunmalıdır.
• Faytonculuğun hem Adalılar için bir hak olan ulaşım talebine ve hem de ziyaretçi ihtiyaçlarına sağlıklı hizmet verecek şekilde sürdürülebilmesi için bisikletler, akülü araç kullanımları ile birlikte olası alternatif toplu taşıma araçlarının da ele alındığı, ilgili tüm tarafların katılımı ve ortak görüşü ile hazırlanacak “Adalar Ulaşım Eylem Planı”na ihtiyaç her zamankinden daha acil olarak gündemdedir.

Adalı Sivil Toplum Kuruluşları:

Ada Gönüllüleri Derneği
Adalar Denizle Yaşam ve Spor Kulübü Derneği
Adalar Vakfı
Burgazada Kültür ve Kalkındırma Derneği
Heybeliada Gönüllüleri Derneği
İstanbul Adaları Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Derneği

Destekçi Sivil Platformlar:

Adalar Demokrasi Meclisi
Adalar Dünya Mirası Grubu
Arka Güverte – Heybeliada
Kınalıada Platformu