Bu yıl 6- 7 Eylül olaylarının 65. yıldönümü.
Türkiye’de yaşayan bizler için bu olaylar çok uzun bir geçmişte kalmış gibi gelebilir.
Ama bir zamanlar İstanbul ve Adalar nüfusunun önemli bölümünü oluşturan, aile kökleri nesiller önceye giden ve belki bizden daha fazla İstanbullu ve Adalı olan Rumların neredeyse %90’ından fazlası bu olayları takip eden ve her biri sanki planlanmış bir sürecin takipçisi olan gelişmeler sonrasında doğup büyüdükleri bu topraklardan koparıldılar, başka diyarlara göç etmek zorunda kaldılar.
İstanbul Rumlarının büyük bölümü Yunanistan’da, Atina’da yaşıyor.
Onlar için 6- 7 Eylüllerin anlamı çok farklı. Unutamayacakları, hafızalarından silemeyecekleri bir geçmiş.
İstanbullu Rumların Evrensel Federasyonu (İREF), diasporadaki İstanbullu Rumların en üst örgütlenmesi. Dünya çapında kurdukları 32 Cemiyeti bir çatı altına toplayan evrensel bir federasyon. Üyeleri Avrupa, Avustralya ve Amerika kıtalarında kurulmuş olan İstanbullu Rum cemiyetlerinden oluşmuş. 2006 yılında 26 cemiyetin ortak kararı ile kurulmuş olan “İREF” Birleşmiş Milletler Ekonomi ve Sosyal Komitesi ile Avrupa Birleşmiş Milletler Federasyonuna (FUEN) üye bir kuruluş aynı zamanda.
Federasyonun temel amaçları arasında, tüm İstanbullu Rumların arasında dayanışmayı sağlamak, Uluslararası barış ve dostluğun gelişmesine katkıda bulunmak var. İREF aynı zamanda insan haklarını savunmak, genişletmek ve aynı zamanda geçmişte haksızlığa uğramış olan İştanbul Rum cemaatinin, uluslararası sözleşmelerden ve T.C. Anayasasından kaynaklanan insan hakları ihlallerinin neticelerinin mümkün mertebede giderimi ve düzeltilmesi ve bunun neticesinde insan hakları ihlalleri yaşanmadan evvelki konumuna getirilmesi ve istekleri üzerine İstanbul’a dönmek isteyenlere destek verilmesi doğrultusunda çalışmalar yapmak da var.
İREF, İstanbul Rumlarının zamanla zayıflayan kültür ve geleneklerinin yeni nesillere devredilmesi ve bu Toplumun tarihi kültür mirasının devletler ve uluslararası kurumlar tarafından tanınmasını sağlamak için de uğraşıyor.
İREF bu amaçla İstanbul Rum kültür mirasının uluslararası düzeyde tanınması için sergi, kitap ve yayınların hazırlanması ve bu amaçla Üniversite, Araştırma Kurumları ve Kültür kurumları ile iş birliği projelerini hayata geçiriyor.
İREF, 6-7 Eylül olaylarının 60. yılı için hazırladığı, 65. yıl kapsamında da güncellediği bir dokümanı Adalı okurlarıyla paylaşmak için gönderdi bize.
32 sayfalık dokümanın pdf olarak ekte bulabilir ve indirebilirsiniz.
Kitapçıkta 1955 6-7 Eylül gününe giden yolun taşlarının nasıl döşendiği ayrıntılı olarak anlatılmış, çeşitli kaynaklara, değerlendirmelere göndermeler yapılmış.
İREF, 6-7 Eylül olaylarını, “İstanbul Rum Toplumuna Karşı Pogrom” olarak değerlendiriyor.
Ve bunu kitapçığın girişinde şöyle gerekçelendiriyor:
İstanbul Rum Toplumu, 6 Eylül 1955 akşamı başlayıp 6 Eylül gecesi ve ertesi gün de (7 Eylül) tüm şiddetiyle devam eden, önceden planlanarak yürürlüğe konulmuş kitlesel bir saldırıya uğradı. Sayıları 100.000’e varan saldırganlar, 40-50 kişilik gruplar halinde organize edilen merkezi bir koordinasyon altında tahrip eylemlerini gerçekleştirdiler. Geçen yıllar bu kitlesel harekatın Özel Harp Dairesi tarafından tasarlanarak gerçekleştirildiğini ortaya çıkarmıştır (TBMM-Darbeler Komisyonu Raporu-Kasım 2012).
- Bu kitapçıkta, olayların tarihi çerçevesi ve İstanbul Rum Toplumunun 1923 yıllından sonra tarihi kısaca anlatılmaktadır.
- 60 yıl evvel vuku bulan bu olay Nazi Almanya’sında 8-9 Kasım 1938 tarihlerinde Yahudi Toplumuna karşı gerçekleşen Kristal Gecesi ile büyük benzerlikler taşımaktadır. İki kitlesel şiddet olayı, aynı provokasyon-önceden planlama-güvenlik güçlerinin seyirci kalması ve özelikle kilise/sinagog-mezarlık-iş yerlerini tahrip etme gibi aynı eylem zinciri ile birbirleriyle paralellik göstermektedir..
Kitapçığın tamamına erişmek için tıklayın.
