Ulaşım Çalıştayı Adalar için umut oldu

Adalar’ın temel sorunlarından ulaşım konusunun çözümü doğrultusunda önemli bir adım atıldı ve İBB Ulaşım Daire Başkanlığı ile Adalar Belediyesi ortaklığıyla, Adalar Ulaşım Çalıştayı düzenlendi.

28 Ağustos Çarşamba günü, Büyükada Anadolu Kulübü salonlarında düzenlenen çalıştaya, İBB ve Adalar Belediyesi başta olmak üzere, İstanbul’dan ve Adalar’dan 200’e yakın uzman, meslek ve sivil toplum kuruluşları temsilcileri, aktivistler davetli olarak katıldı.

Çalıştayın birinci bölümü açılış konuşmalarıyla başladı.

İBB ulaşımdan sorumlu genel sekreter yardımcısı Orhan Demir’in, çalıştayın amacını ve izlenecek yöntemi içeren, kurulacak masaların moderasyonunun yapacak uzmanları da tanıtmasıyla başlayan konuşmalar, Adalar Belediye Başkanı Erdem Gül ve Adalar Kaymakamı Mustafa Ayhan ile devam etti.

Erdem Gül Adalar yollarının öncelikle yayalara ait olduğuna ve bu önceliğin sürdürülebilir bir şekilde yönetilmesine, Mustafa Ayhan ise, İstanbul Ulaşım Master Planı’nın parçası olacak olan Adalar Ulaşım Eylem Planı’nın acil olarak hazırlanmasına işaret etti.

Masalar kuruluyor

Çalıştayın ikinci oturumunda, davetlilerin tartışıp görüşlerini derleyecekleri 6 masa kuruldu. Kulübün iki salonunda kurulan 6 masa, hararetli tartışmaların da yaşanmasına rağmen büyük bir olgunluk ve daha önemlisi yüksek katılımla önerilerini belirlediler.

Öğleden sonraki üçüncü oturumda, her masanın moderatörü, hazırlanan tespitler ve önerileri hazirun ile paylaştı.

Çalıştayın kapanış konuşmasını yine açılışta olduğu gibi, Orhan Demir, Erdem Gül ve Mustafa Ayhan yaptı.

Açılıştaki biraz gergin ortam, kapanışta yerini gülen yüzlere, ilk kez çözüm için konuya taraf tüm kurumların mutabakatıyla atılacak adımlara ilişkin büyük umuda bırakmış, bu hava da fotoğraflara yansımıştı.

Sonuçlar hızla Adalılar arasında yayılmış, umut paylaşılmıştı ama bugüne kadar yaşanmış hayal kırıklıklarının bilincinde olanlar da “bu kadar fazla umut bize fazla gelir” demekten de alamıyorlardı kendilerini.

Masalardan hangi sonuçlar çıktı?

1. Masa: Ada İçi Toplu Ulaşım (Moderatör: Prof. Dr. Haluk Gerçek)

1. Ziyaretçi yönetimi en önemli konu. Adalar ve özellikle de Adalar’ın merkezi noktaları üzerindeki günübirlikçi yoğunluğunun nasıl yönetileceği, yönlendirileceği ve merkezden uzaklaştırılacağı üzerine çalışılmalı.
2. İskelelerden itibaren ihtiyaç duyulan yönlendirme eksikliği giderilmeli.
3. Ada için ulaşımın bugünü tam bir kaotiklik taşıyor. Faytonlar gezinti aracı olarak günübirlikçi ziyaretçilere hizmet ediyor. Bugünkü günübirlikçi baskısı altında Ada içi ulaşımın yükünün faytonlar tarafından üstlenilmesi mümkün değil ve kaosun önemli nedenlerinden biri bu.
4. Fayton sayısı azaltılmalı, güzergahları yeniden belirlenmeli.
5. Faytonların denetimi, ıslahı, sürücü kontrolleri yapılmalı.
6. Toplu ulaşım, ekolojik ve adaya uygun elektrikli toplu ulaşım araçlarıyla sağlanmalı. Bu araçlar faytonlar üzerindeki yükü de azaltacaktır. Tepelik noktalara ulaşım, toplu ulaşım araçlarıyla entegre daha küçük kapasiteli elektrikli araçlarla yapılmalı.
7. Akülü bireysel araçlar, kiralık bisikletler de kaosun diğer halkaları ve denetim altına alınmalı.
8. İskele çevresi mutlaka tüm araçlardan arındırılmalı.
9. Bisiklet kiralama dükkanları, yayalaştırılmış bölge dışına taşınmalı.

Sonuç: Teknik planlama ve analize dayalı, talep yönetimi bazlı ortak akılla uzlaşmacı çözümler geliştirilmeli.

2. Masa: Yaya Ulaşımı, Bisiklet ve Akülü Araç Kullanımı (Moderatör: Doç. Dr. Eda Beyazıt)

1. Adalar bizim için çok kültürlü, komşuluk ilişkilerinin önemli olduğu, sakin, huzurlu bir toprak parçası demek. Güçlü sivil toplum ise en önemli avantajımız.
2. Düzenli, kurallara uyulan ve saygı gösterilen, güvenli, sakin, hava kirliliği yaratmayan yavaş ulaşım en önemli vurgumuz.
3. Ziyaretçi yönetimi ve yönlendirilmesi bu masanın da önemli vurgusu.
4. Akülü araç kullanımında bugün hakim olan korsan, tescilsiz, kuralsız kullanım. Bu durum ada içinde kaosu artırıyor. Akülü araç sayısı azaltılmalı ve verilen izinler kesin kurala bağlanmalı.
5. Kamu araçlarının kuralsız kullanımı da kaotik ortamı etkiliyor.
6. Tüm araçlar için hız kontrolü esas.
7. Kiralık bisiklet dükkanları merkezde yayalaştırılmış alanın dışına çıkarılmalı.
8. Bisiklet kiralamalarında kapasite tespiti sınırlandırılması ve talep yönetimi mutlaka gözetilmeli.
9. Bisikletler için yoğunluğun az olduğu alternatif alanlara yönlendirme yapılmalı. Acemi bisikletçiler için uyarıları da içeren broşür ve alternatif yol haritaları kiralama noktalarında kullanıcılara dağıtılmalı.
10. Uyarılar, deniz ulaşım araçlarındaki görsel mecralarda da kamu spotu olarak paylaşılmalı.
11. Denetim olmazsa olmaz.
12. Ada içi ziyaretçi baskısını azaltacak alternatif turizm lokasyonlarına yönlendirme için, ada çevresindeki iskelelerin ıslahı ve kullanımının artırılması da unutulmamalı.

3. Masa: Hayvan Hakları ve Çevre (Moderatör: Prof. Dr. Murat Arslan)

1. Konu, hayvan hakları ve refahı, fayton ve atların denetiminde yetki karmaşası, acil sağlık sorunları (ruam hastalığı) boyutlarını da içine alacak şekilde tartışıldı.
2. Fayton adanın ayrılmaz kültürüdür, devam ettirilmelidir.
3. Veterinerlik hizmetleri artırılmalı.
4. Bugün ziyaretçi baskısı faytonlar ve atlar üzerindeki yükü artırıyor, eziyete dönüşüyor.
5. Kaçak atlar sorununun önüne geçilmeli.
6. Hayvanların kaydı tutulmalı.
7. Dinlenme kriterleri yeniden tespit edilmeli.
8. Hava koşullarına göre kullanım ve önlemler.
9. Yük denetimi
10. Atların sadece beslenme değil, tüm haklarına önem verilmeli.
11. Fayton kullanımı ulaşım değil turizm ağırlıklı olmalı.
12. Ulaşım raylı ya da tekerlekli toplu ulaşım araçlarıyla gerçekleştirilmeli.
13. Kullanılmayacak ya da dinlendirilecek atlar için padok alanı, binicilik, rehabilitasyon hizmetlerinin de yer aldığı, belki içinde bir At Müzesi’nin de bulunduğu bir alan yaratılmalı.
14. Uluslararası anlaşmalara uyum
15. Toplumun doğru bilgilendirilmesi.

4. Masa: Adalar Lojistik Sistemleri (Moderatör: Prof. Dr. Alper Ünlü)

1. Lojistik işin sahne arkası. İçine girildikçe sorunun derinleştiğini fark ettik.
2. Adalar eğer yavaş şehir konseptine uyacaksa, lojistik de buna uymalı.
3. Yavaş şehir standartları lojistiğin de standardı olmalı.
4. Ana karada lojistik için kullanılan iskelede ruhsat problemi var. Kira sözleşmesi yok.. Aynı iskelede hem lojistik ve hem de turistik seferler olmaz.
5. Adalar iskelelerinde ayrı bir depolama alanına ihtiyaç var.
6. Adalar’da çarşı içinde lojistik hizmetler ve yük taşımacılığı, 10.00-19.00 saatleri içinde kesinlikle yapılmamalı.
7. Adada üç taşıma kooperatifi var. Bunlar birleşmeli. Grupta üç kooperatifi de temsil edenler vardı ve hepsi de aynı görüşteydi.
8. Taşımacılıkta akülü sistemler devreye girmeli. Elektrikli kargo bisikletler kullanılmalı. Ağır yük taşıyıcılar zemini bozuyor, buna dikkat edilmeli.
9. Özellikle yangına müdahale gibi acil durumlarda kullanılacak ayrı bir çıkartma gemisine ihtiyaç var. Özellikle orman yangınları bu ihtiyacı gösterdi.
10. Sağlık için kullanılacak belediyeye ait bir ek araca ihtiyaç var.

5. Masa: Adalararası ve Anakaraya Ulaşım (Moderatör: Sinem Serhan Dedetaş – Şehir Hatları Genel Müdürü)

1. Adalararası ulaşımda sefer sıklığı artırılmalı. Belki sadece adalar arası sefer yapacak vapurlara ihtiyaç var. Fiyatı ayrı tutulmalı.
2. Adalar’da yaşayanlarla ziyaretçiler arasında farklı ücret uygulamasını sağlayacak bir sistem geliştirilmeli.
3. Tarifelerin hazırlanmasında Adalılardan iki temsilcinin çalışmalara katılması sağlanmalı,
4. Metro seferlerinde olduğu gibi, gece vapur seferlerinin sayı ve sıklığı artırılmalı.
5. Vapurlar içindeki görsel medya alanlarında Adalarla ilgili bilgilendirme ve uyarı spotları olmalı.
6. Vapurlar güzelleştirilmeli, hatlara göre vapur analizi yapılmalı.
7. Haliç özellikli yeni tekne tasarımı ve üretimi. (Hızlı, kapasitesi değişken, verimli ve fizibl)
8. Adalar’da iskele dağınıklığının, fazlalığının ve yarattığı çirkinliğin önüne geçilecek.
9. İDO iskelelerin kullanımı konusu ele alınacak
10. Eminönü iskelesinin bekleme alanı dahil, tüm iskelelerin ıslahı.
11. Ulaşım ücretlerinin adalı-günübirlikçi kullanımına göre farklılaştırılması, ulaşımdan yerel belediyeye pay aktarılması üzerine öneriler oldu ama mevzuata göre oldukça zor olduğu açıklandı.

6. Masa: Arazi kullanımı, Turizm ve Rekreasyon (Moderatör: Prof. Dr. Mehmet Ocakçı)

1. Adalar’ın 1/5000 ve 1/1000’lik planların hali hazır durumunun tespiti yapıldı. Adalar SİT alanı bütünü ve ne yazık ki 1/1000’lik planı hiç olmadı. 2011 yılında yapılmış olan 1/5000’lik plan ise 2017 yılında iptal edildi.
2. Planların hızla ele alınması, 1/5000’lik plandan başlayarak tüm koruma amaçlı planların gözden geçirilip bir an önce çıkarılması temel sorun olarak belirlendi.
3. Koruma Amaçlı Nazım planlara uygun olarak, kentsel tasarım rehberlerinin de geliştirilmesi öncelikler arasında.
4. Temel problemler arasında ulaşım var ve nazım imar planlarına bağlı ulaşım eylem planının hazırlanması, işin bütününü tarif edecek ve yasal olarak da zorunlu.
5. Konut, ticaret, turizm ve rekreasyon alanlarının tespiti ve yönlendirme, ulaşım eylem planının ayrılmaz parçası.
6. Adalar’ın merkezindeki baskının azaltılması için yayalaştırma zorunlu.
7. Ada içi ulaşımı yavaş, estetik, emisyon yaratmayan, çevreci toplu ulaşım araçları gerektiriyor.
8. Faytonların sayısı Büyükada’da azaltılmalı. Tüm adalarda, merkezdeki yerleşim alanlarında, faytonlar ıslah edilerek, koşturulmadan ve belirlenecek turistik güzergahta çalıştırılabilir. Adanın merkez dışında kalan doğal sit alanlarında, yine sayısı ve güzergahı belirlenmiş faytonlar gezinti aracı bir tur rotasında kullanılabilir.
9. Merkezdeki baskıyı azaltmak, ziyaretçi yönetimini kolaylaştırmak için, ada içi tarifeli deniz ulaşımı mutlaka gözetilmeli ve planlanmalı.
10. Ziyaretçi yönetiminin önemli bir başka unsuru da Adalar’ın üzerindeki genel baskıyı azaltmak. Bu da, İstanbul’un rekreasyon alanlarının geliştirilmesinden ve ulaşımının kolaylaştırılmasından geçiyor.
11. Adalar’ın Unesco Dünya mirası listesine kabulü için yapılan çalışmalar var. Bu çok önemli. Bu çaba desteklenmeli ve takipçisi olunmalı.
12. Ada içi turizm bölgelerinin belirlenmesi ve kullanımın denetlenmesi önemli. Adalar Sultanahmet gibi olmamalı. En büyük tehdit, turizm kullanımının artmasına bağlı, yaşayan nüfusun azalması, evlerin boşalması. Mahalle, komşuluk ilişkileri bozulmamalı.
13. Eylem odaklı örgütlenme modelleri, bütünleşik bakış işin temeli.